အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံ၏ ဗုဒၶသာသနာေတာ္သမိုင္း(အပိုင္း-၂)

                 

          အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံသည္ မူဆလင္တို႔၏ ၀ါးမ်ိဳမႈေၾကာင့္ အစၥလာမ္ႏိုင္ငံျဖစ္သြားေသာ္လည္း ဗုဒၶဘာသာ၏ ယဥ္ေက်းမႈျဖစ္ေသာ ပါဠိ၊သကၠတ ဘာသာစကားမ်ားကိုကား သံုးစြဲေနဆဲပင္ ျဖစ္ ပါသည္။ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံ၏ ေလေၾကာင္းကုမၼဏီတစ္ခု၏ နာမည္ကို ပါဠိဘာသာျဖင့္ မည့္ ေခၚ ထားပါတယ္။  ထိုေလေၾကာင္းလိုင္း၏ အမည္မွာပါဠိလို`ဂရုဍ´ (ဂဠဳန္)ဟုျဖစ္၏။

          ထို႔အျပင္ အင္ဒိုနီးရွား သမၼတ`ဆူကာႏို´၏အမည္မွာလည္း ပါဠိအသံထြက္ျဖင့္ `သုက ဏၰ ´ဟုျဖစ္ပါတယ္။ အဓိပၸါယ္ကေတာ့ သု-လွပေသာ၊ကဏၰ-နား၊ဟုအဓိပၸါယ္ရ၏။ ယခုအခ်ိန္အထိ အင္ဒိုနီးရွားလူမ်ိဳးမ်ားကို မသိေအာင္ေက်ာကုန္းကို အမွတ္တမဲ့ထုလိုက္ပါက  လန္႔ဖ်တ္ၿပီး ``ဗုဒ္-ဗုဒ္၊ ဗုဒၶ-ဗုဒၶ ဟုေယာင္ယမ္းမည္တမ္းေလ့ရွိေနဆဲပင္ ျမန္မာလို`ဘုရား-ဘုရား-ဟုေယာင္ယမ္း ျခင္းႏွင့္ အတူပင္ျဖစ္ပါသည္။

          မူဆလင္တို႔သည္ ဗုဒၵသာသနာ့အေထာက္အထားမ်ားအား  အခြင့္ရလွ်င္ရသလို ဖ်က္ဆီး  ေလ့ရွိတာေၾကာင့္ စာေပအေထာက္အထားမ်ားမွာ ေပ်ာက္ကြယ္လုနီးပါးျဖစ္ခဲ့ရၿပီး။ ကမၻာေက်ာ္ ေဗာေရာဗုဓ အစရွိေသာ သာသနိက
အေဆာက္အဦးမ်ားအားလည္းဖ်က္ဆီးေလ့ရွိတာေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတကာမွ အကာအကြယ္ေပးထားရသည့္အေျခအေနသို႔ေရာက္ရွိေနၿပီျဖစ္သည္။

          တရုတ္ပညာရွင္ခရီးသည္ အီဆိုင္(I-TSING) ၏မွတ္တမ္းအရ သီရိ၀ိဇယ (SRIVIJAYA) မင္းအုပ္ခ်ဳပ္ေနခ်ိန္တြင္လည္း ဗုဒၶသာသနာေတာ္ထြန္လင္းခဲ့ေၾကာင္းသိရွိရေပသည္။AD-800, 900,စု ဆိုင္ရာဒရာ(SAILENDA)မင္းမ်ားလက္ထက္တြင္မူ ဗုဒၶသာသနာေတာ္သည္  အထြန္းကား ဆံုးအခ်ိန္ျဖစ္ခဲ့ၿပီး၊ မေလးကြ်န္းဆြယ္တစ္ခုလံုးႏွင့္ ဆုမၾတာ၊ဂ်ာဗား၊ဘာလီ၊ေဘာ္နီယို ကြ်န္းအား လံုးအထိ ဗုဒၶသာသနာေတာ္မွာ ပ်ံ႕ႏွံ႔ေရာက္ရွိခဲ့သည္။

          ေဗာေရာဗုဓေစတီေတာ္ႀကီးသည္ အံ့ၾသဖြယ္ရာေကာင္းေသာ ကမၻာေက်ာ္အေဆာက္ အဦးႀကီးျဖစ္ပါတယ္။ အာရွတခြင္တြင္တုမမွီေသာ အေဆာက္အဦးတခုပင္ျဖစ္၏။ ယင္းေဗာေရာ ဗုဓေစတီေတာ္ျမတ္ႀကီးကို AD,800 တြင္ တည္းထားေတာ္မူခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

          ပါဠိစာေပမွတ္တမ္းမ်ားအရ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံတို႔သည္ တတိယသဂၤါ ယနာ တင္ၿပီး BC.300 ခန္႔မွစတင္၍ ေထရ၀ါဒဗုဒၶသာသနာေတာ္ကို မေရွ႕မေႏွာင္း လက္ခံရရွိခဲ့ၾက ေၾကာင္းသိရေပသည္။ ပထ၀ီအေနအထားအရ ျမန္မာႏွင့္ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံတို႔သည္ သာသနာ့ သမိုင္းစဥ္အရ နီးစပ္မႈမ်ားရွိခဲ့ၿပီး ညီရင္းအကိုသဖြယ္ ႏွစ္ျပည္ေထာင္တို႔သည္ သာသနာ ေတာ္  ဆိုင္ရာမ်ားကိုအတူတကြလက္တြဲခဲ့ၾကပါသည္။သို႔ေသာ္ ယခုအခ်ိန္မွာေတာ့ ၀မ္းနည္းစရာေကာင္း ေလာက္ေအာင္ လံုး၀ျခားနားသြားခဲ့ၿပီျဖစ္၏။

          ဆ႒သဂၤီတိပုစၧက မဟာစည္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး၏ အင္ဒိုနီးရွားသာသနာျပဳ မွတ္တမ္း မ်ားအရဆိုရေသာ္ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံ၊ဂ်ာကာတာၿမိဳ႕မွ တကၠသိုလ္ ပါေမာကၡ မစၥတာဘြန္အန္ ဆိုသူ သည္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ မဟာစည္သာသနာ့ရိပ္သာသို႔ (၁၇.၁.၅၃)ေန႔တြင္ေရာက္ရွိလာခဲ့ၿပီး ျမတ္ဗုဒၶ၏ တရားေတာ္ကိုသိျမင္နားလည္ၿပီး မည္သူမွမတိုက္တြန္းရပဲ သဒၶါတရားထက္သန္ကာ မဟာစည္ ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးအား ဥပဇၥ်ာယ္ျပဳ၍ ကမၼ၀ါစာဆရာေတာ္မ်ားအျဖစ္ မင္းကြန္းတိပိဋက ဆရာေတာ္ ၊သီဟိုဠ္ဆရာေတာ္ အရွင္အာနႏၵာေမတၱယ်(အဂၢမဟာပ႑ိတ)ႏွင့္ ဆရာေတာ္အ ရွင္ ဉာဏုတၱရ (အဂၢမဟာပ႑ိတ)မွ မစၥတာဘြန္အန္အား ျမင့္ျမတ္ေသာရဟန္းအျဖစ္သို႔  ကံေဆာင္ ေပးခဲ့ၾကပါသည္။ ထိုအင္ဒိုနီးရွား ရဟန္းေတာ္၏ ဘြဲ႔ေတာ္ကို `အရွင္ဇိနရကၡိတ´ဟု ဘြဲ႔အမည္ ေပးေတာ္မူခဲ့ၾကပါသည္။

          အင္ဒိုနီးရွားရဟန္းေတာ္ အရွင္ဇိနရကၡိတသည္ မိမိ၏ေမြးရပ္ေျမတြင္ စစ္မွန္ေသာ ဗုဒၶ သာသနာေတာ္ကို ျပန္လည္၍ မ်ိဳးေစ့ခ်ရန္ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ ဇာတိေျမအင္ဒိုနီးရွားသို႔  ျပန္လည္ၾကြ ေတာ္မူခဲ့၏။သို႔ရာတြင္ အရွင္ဇိနရကၡတသည္ အမိေျမသို႔ ဗုဒၶသာသနာ ျပန္႔ ပြား ရန္လုပ္ေဆာင္ ဘို႔ေနေနသာသာ  တရက္တာမွ်ပင္တည္ခိုေနထိုင္ခြင့္ကို မူဆလင္တို႔က မေပးတာေၾကာင့္ စကာၤပူ ရွိ သီရိလကၤာဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းတြင္ ၾကြေရာက္သီတင္းသံုး ရရွာေလ၏။

          မူဆလင္ႏိုင္ငံတို႔တြင္ သူတပါးႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ၄င္းတို႔ျပဳလုပ္ေနက်အတိုင္း အသံခ်ဲ႕စက္ ျဖင့္ အသံကုန္ဟစ္ေအာ္ျခင္း၊ ႏြား၊ဆိတ္တို႔အား ရက္စက္စြာေခါင္းျဖတ္သတ္ျခင္း စသည္မ်ား ျပဳလုပ္ ေနၾကပါေသာ္လည္း  သူတို႔ႏိုင္ငံတြင္မူ ေအးၿငိမ္းလွေသာ တရားေတာ္ကိုေတာင္ ေဟာျပခြင့္ ေမတၱာပို႔သခြင့္အသာထား  သူႏိုင္ငံသားကိုပင္ တည္ခိုးေနထိုင္ခြင့္မရႏိုင္ရွာေပ။ ဗုဒၶဘာသာသို႔ ေျပာင္းသြားလို႔ဆိုၿပီး သတ္မျပစ္တာကိုပင္ ႀကံဖန္ေက်းဇူးတင္ရမလိုပင္။

          ယေန႕ဆိုလွ်င္ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံသည္ ကမၻာေပၚတြင္ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ မူဆလင္ အမ်ား ဆံုးႏိုင္ငံတခုျဖစ္လို႔ပင္ေနပါသည္။၁၉၈၇-ခုႏွစ္ မွတ္တမ္းမ်ားအရ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံ၏ လူဦးေရ(၈၀)ရာခိုင္ႏႈန္းမွာ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မူဆလင္မ်ားျဖစ္ၾကၿပီး ခရစ္ယာန္ဦးေရ (၉)ရာ ခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ ဟိႏၵဴဘာသာ၀င္မ်ားမွာ(၃)ရာခိုင္ႏႈန္းမွ် သာရွိေၾကာင္း သိရပါသည္။  `သို႔ေသာ္ယခုအခ်ိန္တြင္မူကား ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ ဟိႏၵဴဘာသာ၀င္မ်ားမွာ (၁)ရာခိုင္ႏႈန္းပင္ မရွိေတာ့ပဲ  မရွိသေလာက္ပင္ျဖစ္သြားၿပီျဖစ္သည္။

          ဗုဒၶဘာသာဆိုတာမ်ိဳးကလည္း သံဃာေတာ္မ်ား၏ အဆံုးအမတရားေတာ္ကို ရရွိမွသာ ေရရွည္တည္တံ့ႏိုင္သည္မဟုတ္ပါလား။ အင္ဒိုနိုင္ငံသည္ တပါးႏိုင္ငံသားရဟန္းေတာ္မ်ားအား ေက်ာင္းထိုင္ တရားေဟာျပဳခြင့္ေပးဘို႔ေနေနသာသာ သူ႔ႏိုင္ငံသားသံဃာေတာင္ အ၀င္မခံေပ ၊မူဆလင္တို႔ေျပာေျပာေနသည့္`ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္´ဆိုေသာစကားလံုးကို    ပ်က္ရည္ ျပဳေန သလိုပင္။ခုေနာက္ပိုင္းတြင္မူ ဗုဒၶရပ္ပြားေတာ္မ်ား၊ေစတီေတာ္မ်ားတည္ထားခြင့္ျပဳလာၾက၏။ သို႔ေသာ္ အေကာင္းသဒၶါတရားျဖင့္ ခြင့္ျပဳျခင္းမဟုတ္၊ သဘာ၀ေဘးအႏၱရာယ္ လြန္စြာေပါမ်ား သည့္ အင္ဒိုတြင္ဗုဒၶရပ္ပြားေတာ္ ေစတီေတာ္မ်ားရွိေနသည့္ ေနရာမ်ားတြင္  သဘာ၀ေဘးအႏၱ ရာယ္ မက်ေရာက္ျခင္းေၾကာင့္ အကာအကြယ္သေဘာျဖင့္ခြင့္ျပဳျခင္းပင္ျဖစ္၏။ ေစတီေတာ္ ရုပ္ပြားေတာ္မ်ားသာရွိၿပီး ကိုးကြယ္ပူေဇာ္သူမရွိ ေသာအေျခအေနကား၀မ္း နည္းစရာပင္။ အေကာင္းဘက္ကေတြးေျဖသိမ္႔မည္ဆိုပါက  အႏွစ္သာရသာသနာေတာ္ ကြယ္ပၿပီးျဖစ္ ေသာ္လည္း အသြင္သ႑ာန္အေနျဖင့္ ရွိေနသည္ကိုပင္ ေက်နပ္ဂုဏ္ယူရမလိုပင္ျဖစ္၏။

          သာသနာႏွစ္၁၂-ရာစု AD,600.ေက်ာ္တြင္ဆုမၾတားကြ်န္းေတာင္ဘက္ေဒသ၊ ပလင္ ဘန္းၿမိဳ႕တြင္ ထီးနန္းစိုးစံခဲ့သည့္ သီရိ၀ိဇယမင္းႀကီးသည္ ဗုဒၶသာသနာေတာ္ကို အႀကီးအက်ယ္ ေထာက္ပန္႔ခဲ့ေသာ သာသနာျပဳမင္းတပါးျဖစ္သည္။၄င္းဘုရင္၏လက္ထက္တြင္ ဗုဒၶသာသနာ ေတာ္သည္ တရုတ္ျပည္အထိပင္ ျပန္႔ပြားေအာင္သာသနာျပဳႏိုင္ခဲ့၏။ ဗုဒၶဘာသာဆိုင္ရာတကၠ သိုလ္ႀကီးမ်ားကိုတည္ေထာင္ေတာ္မူခဲ့ၿပီး ထိုအထဲတြင္ သီရိ၀ိဇယဗုဒၶတကၠသိုလ္ႀကီးသည္ အလြန္ေက်ာ္ၾကားခဲ့ၿပီး ပါဠိ၊သကၠတက်မ္းဂန္တို႔အား ကမၻာအရပ္ရပ္မွ လာေရာက္ပ ညာဆည္း ပူးခဲ့ရ၏။ကမၻာေက်ာ္ ေဗာေရာဗုဓေတာ္တီေတာ္ႀကီးကိုလည္း ထိုရာစုႏွစ္အတြင္း၌ တည္ထားခ ဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္။

          သာသနာေတာ္ႏွစ္(၁၃၀၀) AD-700,ေက်ာ္တြင္ ဆုမၾတာဘုရင္ သီရိဗလ ပုတၱေဒ၀ မင္း ႀကီးသည္ မိမိပိုင္ဆုမၾတာကြ်န္းမွ ရြာငါးရြာႏွင့္ ရာဇၿဂိဳလ္ျပည္ ဂယာစီရင္စု မွရြာငါးရြာတို႔ကိုလဲ  လွယ္ ကာ နာလႏၵဗုဒၶတကၠသိုလ္ႀကီးအတြက္ ပညာေရးပေဒသာပင္စိုက္ထူခဲ့သည့္အထိ သာသနာေတာ္ကိုအင္ဒိုသားတို႔သည္ ဗုဒၶသာသနာေတာ္ကို ၾကည္ညိဳေလးစားခဲ့ၾကသည္။

          ၁၂-ရာစုတြင္ အာေရဗ်ႏိုင္ငံ၊ ပါရွားႏိုင္ငံႏွင့္ အိႏၵိယကမ္းေျခတေလွ်ာက္မွ မူဆလင္ ႏိုင္ ငံ မ်ားမွ ကုန္ုသည္ေရာင္ေဆာင္ နယ္ခ်ဲ႕ဘာသာေရးမ်က္ကန္းအစၥလာမ္၀ါဒီမူဆလင္တို႔သည္ အင္ ဒို ကြ်န္းဆြယ္မ်ားသို႔ေရာက္ရွိလာၾကၿပီး ၄င္းတုိ႔မူ၀ါဒအတိုင္း အိမ္ရွင္တို႔၏ ဘာသာ သာသနာႏွင့္ လူမ်ိဳး တို႔ အား ေအာက္က်ေသာနည္းလမ္းမ်ားျဖင့္၀ါးမ်ိဳခဲ့ၾကေလ၏။ ေနာက္ဆံုးတြင္ `မိုဂ်ိဳပလစ္ ´ေခၚ `ဂ်ာဗာ´ၿမိဳ႔ေတာ္ကို သိမ္းပိုက္ခဲ့ၿပီး ကြ်န္းအားလံုးကို မူဆလင္မ်ားမွ အာဏာရရွိေ အာင္ ျပဳလုပ္ၿပီး အုပ္ခ်ဳပ္လိုက္ၾကသည္။

          မိုဂ်ိဳပလစ္ႏိုင္ငံ၏ဘုရင္သည္ အစၥလာမ္ဘာသာသို႔မ၀င္လိုေသာေၾကာင့္ မိမိကိုယ္ကို အဆံုးစီရင္ခဲ့ရွာေလ၏။ မိမိ၏အသက္ထက္ဗုဒၶသာသနာေတာ္ကိုပို၍ ခ်စ္ေသာ ဘုရင္ႀကီး ပါေပတကား။ထိုမိုဂ်ိဳပလစ္ဘုရင္၏သားေတာ္သည္လည္း အစၥလာမ္ဘာသာ ကိုလက္ခံျခင္း မျပဳႏိုင္၍  အစၥလာမ္ဘာသာအတြင္းသို႔မ၀င္လိုၾကသည့္ သံဃာေတာ္မ်ား၊ ပညာရွိမ်ား၊ ျပည္သူကိုေခၚေဆာင္ကာ ဘာလီကြ်န္းသို႔ထြက္ေျပးၿပီး ထိုကြ်န္းေပၚတြင္ အေျခခ် ေနထိုင္ ၾကသည့္အတြက္ ယေနတိုင္ဘာလီကြ်န္း၀ယ္ ဗုဒၶသာသနာေတာ္၏ အရိပ္အေငြ႔မ်ား က်န္ရစ္ေနဆဲျဖစ္ပါသည္။

          ဤသို႔လွ်င္ အင္ဒိုနီးရွားကြ်န္စြယ္တခုလံုးတြင္ မူဆလင္တို႔၏ ၀ါမ်ိဳအၾကမ္းဖက္မႈေၾကာင့္ ဗုဒၶသာသနာေတာ္ဘကီးသည့္ ကြယ္ေပ်ာက္ခဲ့ရေလ၏။ေရွ႕ သာသနာ့ဥေသွ်ာင္ ဆရာေတာ္မ်ား ၊ရည္ရြယ္ ခ်က္ႀကီးမားစြာျဖင့္ေထရ၀ါဒဗုဒၶသာသနာေတာ္မ်ိဳ႕ေစ့ခ် သာသနာျပဳခဲ့ရာ အင္ဒိုနီးရွား ႏိုင္ငံသည္ အခုအခ်ိန္တြင္မွာေတာ့ ေႏွာင္းေခတ္လူသားမ်ား၏ မသိလိုက္မသိဖာသာ ေၾကာင့္ ၾကမဲ့မႈ  တာ၀န္မေက်ပြန္မႈမ်ားေၾကာင့္ ဗုဒၶသာသနာေတာ္မွာ ကြယ္ေပ်ာက္ခဲ့ရသည္။``အယူ၀ါဒ ဘာသာတရာမည္မွ်ပင္ ေကာင္းမြန္မွန္ကန္ပါေသာ္လည္း ေစာင့္ထိန္းသူ ကာကြယ္သူမ်ား ညံ့ဖ်င္းပါက လွ်င္ျမန္စြာေပ်ာက္ကြယ္တတ္ပါတယ္´´

  ထို႔ေၾကာင့္ အမိျမန္မာျပည္မွ သာကီႏြယ္ဘြားျမည္ျပည္သားတို႔အေနျဖင့္ တခ်ိန္တခါက ဗုဒၶသာ သနာေတာ္  ေနေရာင္၊လေရာင္ပမာထြန္းလင္းခဲ့ၿပီး အခုအခ်ိန္မွာ ကမၻာႀကီး ကိုၿခိမ္းေျခာက္ ဆံုး ေသာ အႏၱရာယ္အျပဳဆံုးေသာ ႏိုင္ငံေတြျဖစ္တဲ့  အီရတ္၊အီရန္၊အာဂနစၥတန္၊ ပါကစၥတန္၊ တာက စၥတန္၊ ဥဘကၠစၥတန္၊ ေဂၚဒန္၊ဆီးဒီယားတို႔ကဲ့သို႔မျဖစ္ေစရန္ ကမၻာ့ကေပးေသာ မူဆလင္ အႏၱရာယ္သခၤန္းစာကိုအရယူကာ ဆရာ၊ဒကာလက္တြဲကာျဖင့္ အမ်ိဳးဘာသာ၊သာသနာေတာ္ကို ကာကြယ္ၾကပါစို႔။

          ကမၻာကေပးေနေသာ မ်ားျပားလွေသာ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ရာ မူဆလင္အႏၱရာယ္ သခၤန္းစာကိုမယူႏိုင္ဘူးဆိုလွ်င္ေတာ့  မိမိတို႔ထက္မိုက္ေသာ၊ မိမိတို႕ထက္ညံ့ေသာ၊ မိမိတို႔ ထက္တာ၀န္မေက်ေသာ၊ မိမိတို႔ထက္ သမိုင္း၏တရားခံဆိုးမ်ားရွိေတာ့မည္မ ဟုတ္ေ ၾကာင္း ေျပာၾကားရင္ နိဂံုးခ်ဳပ္လိုက္ရပါေတာ့သတည္း။

(အမ်ိဳးသားေရးသတိ၊ ဘာသာသာသနာေရးသတိ ၊ကိုယ္စီရွိႏိုင္ၾကပါေစဟုဆႏၵျပဳလွ်က္)

ဓမၼ၀ီရ အရွင္ေတဇနိယ

ကိုလံဘို၊သီရိလကၤာ။