၁။ အမ်ိဳးသမီး လႊတ္ေတာ္ အမတ္တစ္ဦးမွ ႏိုင္ငံတြင္ ျပည့္တန္ဆာ လုပ္ငန္းကို တရား၀င္လုပ္ကိုင္ႏိုင္ရန္ ဥပေဒရိွသင့္ေၾကာင္း အဆိုတင္သြင္းမည္ဟု ၾကားသိရေသာအခါ ထံုးစံအတိုင္းပင္ ကန္႕ကြက္သံ၊ လက္ခံသံ တေ၀ေ၀ ၾကားရပါသည္။ ခံစားခ်က္ကို အဓိကထား ေျပာေနသည္ကမ်ားပါသည္။ ခံစားခ်က္ကို ေဘးဖယ္၍ ေျပာျပခ်င္သည္မ်ားရိွလာသည္။
၃။ လက္ခံလိုသူတို႕ကမူ အေၾကာင္း အမ်ိဳးမ်ိဳးျပၾကသည္။ ျပည့္တန္ဆာသည္ ဘုရားရွင္လက္ထက္ကပင္ ရိွခဲ့ေၾကာင္း (ဘုရားရွင္ႏွင့္ ေလာကီေရး မဆိုင္ပါ၊ ဘုရားရွင္လက္ထက္တြင္ သူခိုးလည္းရိွပါသည္၊ မည္သည့္လက္ထက္တြင္မဆို ျပည့္တန္ဆာရိွပါသည္၊ ရိွတိုင္း လက္ခံရန္မလိုပါ) တိုင္းျပည္ကို အလွတန္ဆာဆင္ေပးသျဖင့္ ျပည့္တန္ဆာဟုေခၚေၾကာင္း (မည္သို႕နာမည္တတ္တတ္၊ ဖာသည္ဖာပင္ျဖစ္သည္) တရား၀င္ သတ္မွတ္ျခင္းျဖင့္ ရဲမ်ားကို လိုင္းေၾကး ဆတ္ေၾကးေပးရျခင္းမွ ကင္းလြတ္ႏိုင္ေၾကာင္း၊ ေဆးစစ္ခ်က္မ်ား လုပ္ႏိုင္သျဖင့္ စိတ္ခ်ရေၾကာင္း မ်ား ေျပာျပၾကပါသည္။ (ထိုကိစၥမ်ားကိုလည္း ရွင္းရပါမည္၊ ခဏသည္းခံပါ)
၄။ ကေလးေျပာ ေျပာလိုက္လွ်င္မူ ကိစၥျပတ္ပါသည္။ ျပည့္တန္ဆာ ကိစၥ တရား၀င္ေရး သေဘာတူသူမ်ားသည္ မိမိမိတ္ေဆြမ်ားကို “ငါ့ညီမကေတာ့ လိုင္စင္ရဖာကြ” ဟု ေျပာရဲပါမည္လား။ ကိုယ့္အမ်ိဳးထဲတြင္ တရား၀င္ ဖာခန္းေထာင္သူမ်ားရိွလွ်င္ သေဘာတူမည္လား။ မိုက္ရိုင္းခ်င္၍ မဟုတ္ပါ။ လူဆိုသည္မွာ ကိုယ့္ႏွလံုးသားထဲတြင္ရိွေသာ ႀကိဳးကို ဆြဲလွဳပ္မွ နာခ်င္သည္။ ဖာမ်ားကို မသနား၍ မဟုတ္ပါ။ သနားသည္ႏွင့္ တရား၀င္လုပ္ကာ သူရဲေကာင္းဘြဲ႕ေပးရန္လည္း မလိုပါ။ ဖခင္နဖူးမွ ျခင္ကို ရဲတင္းႏွင့္ ထုသတ္ေသာ ေစတနာကို ေစတနာဟု မသတ္မွတ္လိုပါ။ ေစတနာကို ပညာတြဲမွ သာဓုေခၚရပါမည္။
၅။ ျပည့္တန္ဆာ ကိစၥကို အစိုးရတစ္ရပ္အေနျဖင့္ သံုးမ်ိဳး ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ပါသည္။ ၁) ျပစ္မွဳ အျဖစ္ သတ္မွတ္ျခင္း Criminalisation ၊ ၂) ဥပေဒေဘာင္အတြင္း ကန္႕သတ္ေဆာင္ရြက္ေစျခင္း Legalisation ၊ ၃) ျပစ္မွဳအျဖစ္ လံုး၀ မသတ္မွတ္ေတာ့ျခင္း Decriminalisation တို႕ ျဖစ္ပါသည္။ ဒီမိုကေရစီ အစိုးရတိုင္း ျပည့္တန္ဆာကိစၥကို တရား၀င္ ခြင့္ျပဳသည္မဟုတ္ပါ။ အထက္ပါ သံုးမ်ိဳးကို ႏိုင္ငံအလိုက္ ေဆာင္ရြက္ၾကသလို ႏိုင္ငံတစ္ခုအတြင္းရိွ ေဒသအလိုက္ေဆာင္ရြက္ၾက၊ ျငင္းပယ္ၾက၊ လက္ခံၾကသည္လည္း ရိွပါသည္။
၇။ ျပည့္တန္ဆာလုပ္ငန္းကို တရား၀င္ ခြင့္ျပဳလိုက္ေသာအခါ တရား၀င္ေစရန္ လုပ္ရေသာ ကိစၥမ်ား ပါလာပါသည္။ မွတ္ပံုတင္ျခင္း၊ လိုင္စင္ခ်ေပးျခင္း၊ မစစ္မေနရ ေဆးစစ္ေစျခင္း စသည္တို႕ ျဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ ဖာမ်ားသည္ မ်ားေသာအားျဖင့္ နယ္လွည့္လိင္လုပ္သားမ်ား ျဖစ္ပါသည္။ တစ္ေနရာတြင္ ၾကာရွည္ေနလွ်င္ ေဖာက္သည္ရသည္ဟု ယူဆႏိုင္ေသာ သာမန္အေရာင္း အ၀ယ္ကိစၥမဟုတ္ပါ။ ေနရာသစ္မွ လူအသစ္ဟုထင္ၾကပါသည္။ မွတ္ပံုတင္၀ယ္ သက္တမ္းရင့္ေနေသာ ျပည့္တန္ဆာကို မည္သူမွ ငွားရမ္းေပ်ာ္ပါးလိုမည္ မဟုတ္ပါ။ ထိုျပည့္တန္ဆာမ်ားအား တရား၀င္ မွတ္ပံုတင္လာမည္ဟု ထင္လွ်င္ထိုင္ေစာင့္ပါ။ မလာပါ။ လိုင္စင္သက္တမ္းတိုးျခင္း၊ ေဆးစစ္ျခင္းကိုလည္း တစ္ေနရာတည္းတြင္ လုပ္ပါမည္လား။ သံသယရိွရပါသည္။ ေဆးမေအာင္လွ်င္လည္း “ေကာင္းေရာင္းေကာင္း၀ယ္” လုပ္စားမည္လား။ တရား၀င္ဖာမွာ တရားမ၀င္ဖာအျဖစ္ ေျပာင္းသြားျခင္းသာ ျဖစ္ပါမည္။ အသက္မျပည့္၍ မွတ္ပံုတင္မလုပ္ရေသာ ျပည့္တန္ဆာသည္ ထိုအလုပ္ကို အသက္ျပည့္သည္ အထိ ေစာင့္ေနမည္လား။
၈။ ေနာက္တစ္ခ်က္သည္ ျပည့္တန္ဆာလုပ္ငန္းကို တရား၀င္ သတ္မွတ္ျခင္းျဖင့္ ရာဇ၀တ္မွဳ ေလ်ာ့က်ႏိုင္သည္ ဆိုေသာ အေကာက္အယူျဖစ္သည္။ ရာဇ၀တ္မွဳတြင္ အုပ္စုဖြဲ႕ အႏိုင္က်င့္ျခင္း၊ ရဲေၾကးေပးရျခင္း၊ ကေလးျပည့္တန္ဆာ၊ လူကုန္ကူးမွဳ စသည္တို႕ ေလ်ာ့က်မည္ဟု ဆျိုခင္းျဖစ္ပါသည္။ အေရာင္းအ၀ယ္သေဘာကို နားမလည္၍ ေျပာျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ငယ္ငယ္ကိုမွ တပ္မက္သူ၊ အပ်ိဳဘ၀ ၀ယ္လိုသူ (ကန္ေတာ့ပါသည္၊ မရွင္းမည္စိုး၍ ရိုင္းရိုင္းဆိုပါမည္၊ ပါကင္ေဖာက္လိုသူ) စသည္တို႕ရိွေနလွ်င္ ေမွာင္ခိုေစ်းကြက္ရိွေနမည္သာျဖစ္သည္။ ထိုသို႕ရိွေနလွ်င္ ရဲအဂတိကိစၥ ရိွေနဦးမည္သာျဖစ္သည္။ ရဲမ်ား ရဲေၾကးေတာင္းသည္ကို ပေပ်ာက္ရန္ ျပည့္တန္ဆာ တရား၀င္ေရးလုပ္မည္လား၊ ရဲအဂတိလိုက္စားမွဳ ပေပ်ာက္ေရးလုပ္ရမည္လား ရွင္းေအာင္ေတြးေစခ်င္ပါသည္။ ရဲကမူ ဖာေၾကး မရလွ်င္ ႏွစ္လံုးသံုးလံုးသမားဆီမွေတာင္းပါမည္။
၉။ လိင္အေရာင္းအ၀ယ္ကိစၥသည္ ေရာင္းသူ၀ယ္သူ ႏွစ္ဦးတည္းသာ ရိွေသာ ကိစၥလို မရိုးရွင္းပါ။ တတိယလူ အၿမဲလိုလိုရိွပါသည္။ ထို ျပည့္တန္ဆာမ်ားကို ႀကိဳးကိုင္ျခယ္လွယ္ေနေသာ ဇိမ္ေခါင္းပင္ျဖစ္ပါသည္။ ထိုေခါင္းမ်ားသည္ မ်ားေသာ အားျဖင့္ လူဆိုးလူမိုက္မ်ားျဖစ္ၾကပါသည္။ တရား၀င္ျဖစ္လာေသာ ျပည္တန္ဆာကိစၥမ်ားတြင္ ထို မန္ေနဂ်ာမ်ား တရား၀င္ ေပၚေပါက္လာၿပီး ရာဇ၀တ္မွဳကို က်ဴးလြန္ႏိုင္ေျခ ပိုမ်ားလာပါမည္။ ျပည့္တန္ဆာမ်ားကို ေခါင္းပံုျဖတ္ျခင္း၊ ပခ်ဳပ္ဆိုင္ေထာင္ျခင္း၊ အတင္းအၾကပ္ ဖာဇာတ္သြင္းျခင္းတို႕ကို တရား၀င္လုပ္လာႏိုင္ပါသည္။ ျဖစ္ၿပီးလွ်င္ မ်က္ေစ့မွိတ္သည္က မ်ားပါသည္။ ျပည့္တန္ဆာႏြံသည္ ရုန္းထြက္ရန္ ခက္ပါသည္။ ျပည့္တန္ဆာကိစၥကို ဥပေဒျပဳလွ်င္ ထို ဖာေခါင္းမ်ားအတြက္ ဥပေဒ ထပ္၍ ျပဳရပါသည္။ ႏိုင္ငံတကာကို ၾကည့္ေစခ်င္ပါသည္။
၁၁။ ထပ္မံစဥ္းစားစရာကိစၥသည္ ဥပေဒ အသက္၀င္ျခင္း ကိစၥ ျဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေဆးလိပ္အရက္မ်ားကို ၁၈ႏွစ္ မေက်ာ္သူမ်ားအား မေရာင္းရန္ ဥပေဒရိွပါသည္။ အားလံုးလိုလို မလိုက္နာပါ။ ထိုသို႕ ထိန္းညိွရန္ အဖြဲ႕ အစည္း အားေကာင္းမွဳ မရိွပဲ တရား၀င္ ခြင့္ျပဳလိုက္လွ်င္ အာဏာျဖင့္ ထိန္းခ်ဳပ္၍ ရေသာ ဘ၀မွ ထိန္းခ်ဳပ္ရန္ အခြင့္အာဏာ ပင္ေပ်ာက္သြားႏိုင္ပါသည္။ ဘာႏွင့္မွ ကိုင္တြယ္မရပဲ လူကုန္ကူးမွဳ၊ ကေလးျပည့္တန္ဆာအမွဳတို႕ တရား၀င္ ျဖစ္လာႏိုင္ပါသည္။ ထိုသို႕ တရား၀င္လာလွ်င္ ေမွာင္ခိုျပည့္တန္ဆာကိစၥကို မည္သူကိုင္တြယ္မည္နည္း။ ရဲမ်ားကမူ ဖာေၾကးေကာက္ရသည့္ အရသာကို သိၿပီး ျဖစ္ပါသည္။
၁၂။ ျပည့္တန္ဆာကိစၥကို ဥပေဒျဖင့္ ကန္႕သတ္ျခင္းသည္ လူထုအတြင္း လိင္မွဳေရာဂါမ်ားကူးစက္မွဳကို ကန္႕သတ္ရန္ျဖစ္ပါသည္။ လူထုကို ဦးတည္ပါသည္။ ျပည့္တန္ဆာကိစၥကို ျပစ္မွဳအျဖစ္မွ ဖယ္ရွားလိုက္ျခင္းသည္ လူ႕အခြင့္အေရးကို ဦးတည္ပါသည္။ လူ႕အခြင့္အေရးေထာင့္မွ ၾကည့္သူမ်ားသည္ ျပည့္တန္ဆာအမွဳကို သာမန္အေရာင္းအ၀ယ္ကိစၥ အျဖစ္ ဥပေဒလုပ္ရန္မလိုပဲ ရိွရင္းစြဲ တားျမစ္ဥပေဒကို ပယ္ဖ်က္ရံုသာရိွပါသည္။ ထိုအထိ လုပ္ရဲပါမည္လား။ ဥပေဒျဖင့္ ကန္႕သတ္လွ်င္လည္း ျပည့္တန္ဆာမ်ားကို အႏၱရာယ္ရိွေသာ လိင္ကိစၥမ်ားအေၾကာင္း သင္တန္းေပးျခင္း၊ ဆာတီဖီကိတ္ လက္မွတ္ထုတ္ေပးျခင္းတို႕ ေဆာင္ရြက္ရပါမည္။
၁၃။ ထိုသို႕ ေဆာင္ရြက္ပါေသာ္လည္း ျပည့္တန္ဆာကို ဥပေဒျဖင့္ ခြင့္ျပဳျခင္း၏ အက်ိဳးရလာဒ္ကို သိသာထင္ရွားစြာ မေတြ႕ရေၾကာင္း သူရို႕ ၀န္ခံၾကပါသည္။ ၁) ရလာဒ္ကို သုေတသနျပဳမွဳ၊ ေစာင့္ၾကည့္ အဆင့္ျမွင့္ေပးမွဳ နည္းပါးျခင္းLittle evaluative research ၊ ၂) ဥပေဒေဘာင္ျဖင့္ ခ်ဥ္းကပ္နည္းမ်ား အတိုးအေလ်ာ့ လုပ္ရန္လြယ္ျခင္းVariations in legal frameworks within approaches ၊ ၃) အစီရင္ခံစားမ်ား၏ ရလာဒ္ကို တိုင္းတာတြက္ခ်က္ရန္ ခဲယဥ္းျခင္းValidity of reports ၊ ၄) အျငင္းပြားဖြယ္ရလာဒ္မ်ားရိွျခင္း Conflicting results (ဘာသာေရးသမားတို႕က သိပ္မ်ားေနၿပီထင္မည္၊ လူ႕အခြင့္အေရးသမားက လိုေသးသည္ထင္မည္) တို႕ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။
၁၄။ အဆံုးသတ္ေျပာရလွ်င္ ဖူကူယားမား၏ ႏိုင္ငံတည္ေဆာက္ေရး စာအုပ္္မွ အမွတ္ရမိသည္ကို ေျပာျပလိုပါသည္။ ဒီမိုကေရစီေဖၚေဆာင္ရာတြင္ ယဥ္ေက်းမွဳဖက္တာသည္ ေရြ႕ေျပာင္းရ အလြန္ခက္ပါသည္။ ျပည့္တန္ဆာကိစၥကို ယဥ္ေက်းမွဳဖက္တာေပၚတင္ၾကည့္ေစခ်င္ပါသည္။ (ယဥ္ေက်းမွဳကို အေၾကာင္းျပ၍ ျငင္းျခင္း မဟုတ္ပါ၊ ျပည့္တန္ဆာကိစၥကို ျပည္သူတို႕၏ ယဥ္ေက်းမွဳအေပၚလက္ခံေသာ သို႕မဟုတ္ ျငင္းပယ္ေသာ ဓေလ့အေပၚတင္ၾကည့္ေစရန္ ဆိုလိုပါသည္။ ျပည္သူတို႕ အလြယ္တကူ ေခါင္းၿငိမ့္မည္ေလာ၊ ျငင္းပယ္မည္ေလာ ဆိုသည္ကို စဥ္းစားရန္ ျဖစ္ပါသည္) ထိုအလုပ္ကို မဆိုထားႏွင့္၊ ဖာဟူေသာစကားကိုပင္ ႏွဳတ္က မထြက္ရဲသူမ်ားရိွေၾကာင္း သိေစလိုပါသည္။
၁၅။ သူရို႕ဆီမွာ၊ သူရို႕ဆီမွာႏွင့္ လြယ္လင့္တကူ ဒီမိုကို ကေရစီျပသူမ်ား စဥ္းစားေစခ်င္ပါသည္။ သူရို႕ဆီမွာတိုင္း ျပည့္တန္ဆာဥပေဒကို လက္ခံၾကသည္မဟုတ္ပါ။ တားျမစ္ေသာႏိုင္ငံမ်ားစြာရိွပါသည္။ ကိုယ့္အေျခအေနကို မသံုးသပ္ပဲ လြယ္လင့္တကူ တင္သြင္းလို၍ မရပါ။ သူ႕ေရေျမမွာေပါက္တိုင္း ကိုယ့္ေရေျမႏွင့္ အံမ၀င္ပါ။ (ယခုစာစုတြင္ ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမွဳကို အေၾကာင္းျပ၍ မျငင္းခဲ့ပါ၊ ) ဆင္ျခင္တံုတရားကို သံုး၍ သံုးသပ္ေစလိုပါသည္ခင္ဗ်ား။
၁၆။ ထို႕ထက္ပို၍ ဆိုရန္ မရိွပါ။
ေနာက္ဆက္တြဲ
ဆရာဦးေမာင္ေမာင္ျမင့္မွ ဖံုးဆက္၍ ေဆြးေႏြး အားေပးသျဖင့္ ေက်းဇူးတင္ရပါသည္။ ဆရာေျပာေသာ ေျဖရွင္းရန္ နည္းလမ္းမ်ားကို (နားလည္သမွ်) တင္ေပးပါမည္။
(၁) ျပည့္တန္ဆာကိစၥသည္ ပေပ်ာက္ရန္ လုပ္မရပါ။ ပေပ်ာက္ရန္ လုပ္မရ၍ တရား၀င္လုပ္ရမည္ဟု မဆိုလိုပါ။ တိုးတိုးႀကိတ္ႀကိတ္ ေျဖရွင္းျခင္းကိုသာ ကာယကံရွင္မ်ားက ပိုသေဘာက်ပါသည္။ တရား၀င္ဖာအျဖစ္ရပ္တည္ရန္သည္ ေနာင္ေရးရိွပါေသးသည္။ အသက္ႀကီးလာလွ်င္ မိသားစုႏွင့္ ေနခ်င္ၾကပါလိမ့္မည္။ မည္သူမွ ထာ၀စဥ္ဖာလုပ္မရပါ။ ဖာမွတ္ပံုတင္ထားလွ်င္ အသက္ႀကီးလွ်င္ ေခါင္းျဖစ္သြားပါမည္။ မွတ္ပံုမတင္လွ်င္ မသိလိုက္ မသိဘာသာ စြန္႕ခြာ၍ ရႏိုင္ပါသည္။
(၂) ဆရာေျပာျပေသာ ဥပမာေလး အလြန္ေကာင္းပါသည္။ အမိန္႕ရ အေပါင္ဆိုင္သည္ အေပါင္ဆိုင္ သတ္သတ္လုပ္ပါက မည္သူမွ မ၀င္လိုပါ။ (ဆိုင္ထဲ၀င္လွ်င္ ေပါင္ရန္မွန္း လူတိုင္း သိပါသည္) အေပါင္ဆိုင္ကို စတိုးဆိုင္ေလးႏွင့္ တြဲဖြင့္ပါမွ ပစၥည္းေလး တစ္ခုခု ၀ယ္သလိုႏွင့္ ၀င္ေပါင္ပါသည္။ ေကတီဗီအဆိုေတာ္လုပ္ျခင္းသည္ ထိုသို႕ သေဘာပါေနပါသည္။ ဖာမ်ားမွတ္ပံုတင္မည္မဟုတ္ပါ။ မတင္မည့္အတူတူ အျခားေသာ နည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ ဖာကိစၥ ပေပ်ာက္ရန္ ႀကိဳးစားေစခ်င္ပါသည္။
(၃) ဖာထက္ အေရးႀကီးသည္မွာ ခ်ဳပ္ထားေသာ ေခါင္းမ်ားျဖစ္ပါသည္။ သူရို႕က ဖာမ်ားကို ေခါင္းပံုျဖတ္ျခင္း၊ ဇိမ္ခန္းေထာင္ျခင္း၊ ဖာဇာတ္သြင္းျခင္းမ်ား လုပ္ပါသည္။ ဖာကိုဖမ္းသျဖင့္ ျပႆနာ မေျပလည္ပါ။ အညွာက ေခါင္းမ်ားျဖစ္ပါသည္။ ဖာမ်ားကို ကယ္လိုလွ်င္ ေခါင္းကို အားေပးေသာ ဥပေဒျပဳေရးထက္ သူရို႕ကို အေရးယူႏိုင္ရန္သာ ႀကိုးစားေစခ်င္ပါသည္။
သကၠ မိုးညိဳ
No comments:
Post a Comment