ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္၏ ဗုဒၶသာသနာေတာ္သမိုင္း (ပထမပိုင္း)

ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္၏ ဗုဒၶသာသနာေတာ္သမိုင္း (ပထမပိုင္း)

ျပည္ေထာင္စုသမၼတျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ဟာေတာင္အာရွႏွင့္အေရွ႕ေတာင္အာရွအၾကားဘဂၤလားပင္လယ္
ေအာ္ေပၚတြင္တည္ရွိပါတယ္။အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ားကေတာ့အေရွ႕ဘက္တြင္တရုတ္ႏိုင္ငံ၊ေလာႏိုင္ငံႏွင့္၊
ထိုင္းႏိုင္ငံတို႔ျဖစ္ႀကၿပီး၊အေနာက္ဘက္တြင္ဘဂၤလားေဒ့ရ္ႏွင့္အိႏၵိယနိုင္ငံတို႔ႏွင့္ႏိုင္္ငံနယ္နမိတ္ခ်င္းထိစပ္
လွ်က္ရွိပါသည္။
တစ္ႏိုင္ငံလံုးအက်ယ္အ၀န္းကေတာ့ (၂၆၁၇၈၉)စတုရန္းမိုင္း က်ယ္၀န္းၿပီး လူဦးေရ အားျဖင့္(၁၉၉၉-)အရ၄၈.၈သန္းရွိပါတယ္။ယခုအခါသန္း၆၀.၂၈သန္းရွိေၾကာင္းအင္တာနက္မွတ္တမ္းအရ
သိရွိရပါသည္။

လူဦးေရ၏ ၆၈%ႏႈန္းဟာ `ဗမာ´တိုင္းရင္းသားမ်ားျဖစ္ၿပီး ရွမ္းတိုင္းရင္းသား ၉%ႏႈန္း ကရင္တိုင္း
ရင္းသား၇%ႏႈန္း။ရခိုင္တိုင္းရင္းသား၃%ႏႈန္း၊တရုတ္၂%ႏႈန္းႏွင့္အျခား၅%ႏႈန္းျဖစ္ပါတယ္။ထိုတိုင္းရင္း
သားတိုင္းတြင္ ကိုယ္ပိုင္ ယဥ္ေက်းမႈ ဘာသာစကားမ်ားလည္းရွိႀကပါတယ္။

ကို္းကြယ္မႈဘာသာတရားမ်ားအရဗုဒၶဘာသာ၀င္၈၅%ႏႈန္း၊အစၥလာမ္၁၅%ႏႈန္း၊ခရစ္ယာန္နွင့္အျခားရိုးရာ
ကို္းကြယ္မႈ၁၀%ႏႈန္းရွိပါတယ္။
ရံုးစိုက္ရာၿမိဳ႕ေတာ္အေနႏွင့္ ေနျပည္ေတာ္ျဖစ္ၿပီး စီးပြားေရးၿမိဳ႕ေတာ္က ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္ပဲျဖစ္ပါတယ္။

ယခုတင္ျပေပးလိုသည့္မွာျမန္မာႏိုင္ငံ၏ဗုဒၶသာသာနာေတာ္ေရာက္ရွိျပန္႔ပြားလာပံုသမိုင္းအက်ဥ္းျဖစ္ေသာ
ေၾကာင့္ဗုဒၶသာသနာေတာ္ေရာက္ရွိျပန္႔ပြားတိုးတက္လာပံုကို စာဖတ္ပရိသတ္မ်ား ဗဟုသုတတိုးပြား
ေစရန္ အက်ဥ္းမွ် ေဖာ္ျပလိုက္ရပါသည္။


AD.350ခန္႔ေလာက္တြင္ျမန္မာလူမ်ိဳးတို႔၏အေစာဆံုးမ်ိဳးဆက္ျဖစ္ေသာတိဗက္ ျမန္မာ အႏြယ္၀င္ `ပ်ဴ´လူမ်ိဳးတို႔သည္ျမန္မာနိုင္ငံအတြင္းသို႔စတင္၀င္ေရာက္အေျခခ်ေနၾကၿပီျဖစ္သလိုအျခားေသာ
တိုင္းရင္းသားမ်ားသည္လည္းေနထိုင္ေနႀကပါသည္။ေရွ႕ေဟာင္းၿမိဳ႕ေတာ္မ်ားအေနႏွင့္ဗိႆႏိုး၊ဟန္လင္း၊
သေရေခတၱရာႏွင့္ `တေကာင္း´တို႔ျဖစ္ၾကပါသည္။

အေနာ္ရထာမင္းတရားႀကီးသည္(၁၁)ရာစုအေစာပိုင္းကာလမ်ားတြင္တကြဲတျပားကြဲျပားေနသည့္ျမန္မာနိုင္
ငံေတာ္ႀကီးကိုျပန္လည္၍စည္းလံုးတည္ေဆာက္ခဲ့ၿပီး၊ျမန္မာနန္းဆက္မ်ားအျဖစ္ပုဂံ၊အင္း၀၊ေတာင္ငူႏွင့္´
ဟံသာ၀တီ´တို႔ကိုတည္ေထာင္ခဲ့ေပသည္။ေနာက္ဆံုနန္းဆက္ကုန္းေဘာင္ျပည္ကိုအေလာင္းမင္းတရား
ႀကီးမွတည္ေထာင္ေတာ္မူခဲ့ပါသည္။ထို႔ေနာင္ၿဗိတိသွ်တို႔ႏွင့္စစ္ပြဲသံုႀကိမ္ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီးကုန္ေဘာင္၏။
ေနာက္ဆံုးမင္း သီေပါဘုရင္လက္ထက္-1885-ခုနွစ္တြင္လြတ္လပ္ေရးဆံုးရံႈးခဲ့ၿပီး၊ျမန္မာတိုင္းရင္းသား
တို႔၏အမ်ိဳးဘာသာ၊သာသနာခ်စ္စိတ္ျဖင့္စည္လံုးညီညာစြာအစဥ္တစိုက္ျပန္လည္တိုက္ထုပ္ႀကိဳးစားမႈ
ေၾကာင့္ 1948-ခုႏွစ္တြင္ လြတ္လပ္ေရးကို ျပန္လည္၍ ရရွိခဲ့ပါသည္။

ျမန္မာနိုင္ငံကိုကမၻာကေထရ၀ါဒဗုဒၶဘာသာေနလိုလလိုထြန္းကားသည့္ႏိုင္ငံအျဖစ္အသိမ်ားႀကပါတယ္။
ဗုဒၶျမတ္စြာပရိနိဗၺာန္စံေတာ္မူၿပီးသည့္ေနာက္ဓမၼ၀ိနယကိုသန္႔ရွင္းေအာင္သဂၤါယနာ(၆)ႀကိမ္တင္ရာတြင္ျမန္
မာႏိုင္ငံတြင္(၂)ႀကိမ္တင္ေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။တိပိဋကဓရမ်ားပရိယတ္၊ပဋိပတ္စြယ္စံုတတ္ကြ်မ္းသည့္သံဃာ
ေတာ္မ်ားေပါမ်ားေသာႏိုင္ငံအျဖစ္လည္း ကမၻာကေလးစားႀကပါသည္။

သို႔ရာတြင္ ေခတ္သစ္စာေပပညာရပ္မ်ားျဖစ္ႀကသည့္ အဂၤလိပ္နွင့္တျခားေသာ သိထားတတ္ထားသင့္ေသာဘႏၱရစာေပမ်ားမတတ္ေျမာက္ေသာေႀကာင့္သာသီရိလကၤာ၊ထိုင္းစသည့္
ေထရ၀ါဒႏိုင္ငံမ်ားမွသံဃာေတာ္မ်ားကဲ့သို႔ကမၻာကိုသာသနာမျပဳႏိုင္ႀကျခင္းျဖစ္ပါသည္၊ယေန႔ေခတ္တြင္
ဗုဒၶဘာသာဆိုင္ရာျပည္တြင္းတကၠသိုလ္မ်ားနွင့္ႏိုင္ငံတကာရွိတကၠသိုလ္မ်ားသိုေခတ္သစ္ပညာႏွင့္ဗုဒၶ
စာေပတြဲဖက္လွ်က္ေလ့လာသင္ၾကားေနႀကေသာေၾကာင့္အနာဂါတ္သာသနာေတာ္အတြက္မ်ားစြာအား
တက္ဖြယ္ရာပင္ျဖစ္ပါတယ္။

ေထရ၀ါဒရဟန္းေတာ္မ်ားအေနႏွင့္လည္းေခတ္သစ္စာေပကိုမယာယာနမ်ားေလာက္မတတ္ေျမာက္ေသာ
ေႀကာင့္ကမၻာအရပ္ရပ္တြင္ေထရ၀ါဒထက္မဟာယာနကသာပိုမို၍လူသိမ်ားျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ထို႕ေႀကာင္မိမိ
တို႔ေထရ၀ါဒရဟန္းေတာ္မ်ားအေနျဖင့္ေခတ္သစ္ဘာသႏၱရႏွင့္၀ိဇၨာသိပၸံစသည့္စာေပတို႔ကိုသင္ႀကားၿပီး
ကမၻာႀကီးကိုျမတ္ဗုဒၶ၏ဘာသာေရးအရိပ္ေအာက္တြင္ခိုလႈံေစၿပီးၿငိမ္းခ်မ္းသာယာလွေသာေသာလူ႔အဖြဲ႔
အစည္ျဖစ္ေစရန္ ႀကိဳးစားအားထုပ္သာသနာျပဳသင့္လွပါသည္။

အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားမွဗုဒၶဘာသာကိုဘုရားေခတ္ေတာ္အတိုင္းေလ့လာလိုက္စားလိုႀကသူမ်ားသည္ျမန္မာ
နိုင္ငံသို႔လာေရာက္ၿပီးပရိယတ္၊ပဋိပတ္နည္းမ်ားကိုလာေရာက္ေလ့လာသင္ႀကားႀကပါသည္။အေနာက္
နိုင္ငံသားဗုဒၶသာသနာျပဳမ်ားျဖစ္ႀကေသာကမၻာေက်ာ္ပညာရွင္`အရွင္ဥာဏတိေလာက(ဂ်ာမန္)၊အရွင္ေလာ
ကနာထ´(အီတလီ)ႏွင့္အရွင္အာနႏၵာေမတၱယ်(အဂၤလန္)စေသာပညာရွင္မ်ားမွာျမန္မာျပည္မွပရိယတၱိ၊
ပဋိပတၱိ မ်ားသင္ႀကားေလ့လာသြားႀကသူမ်ားပင္ျဖစ္ပါသည္။

ျမန္မာနိုင္ငံသည္ သာသနာေတာ္စသည္ေရာက္ရွိခ်ိန္မွစ၍ ယခုအခ်ိန္အထိ ဗုဒၶလက္ထက္ကနည္းစနစ္အတိုင္းျဖစ္သည့္ေထရ၀ါဒဗုဒၶတရားေတာ္သန္႔သန္႔ကိုသာလက္ခံက်င့္သံုႀက
ေသာေႀကာင္မ်ားစြာကံထူးသူမ်ားဟုဆိုရမည္ျဖစ္သည္။ထို႔ေႀကာင့္ျမန္မာႏိုင္ငံကို‘‘TheGoldenLand“ေရႊ
ေရာင္လႊမ္းသည့္ႏိုင္ငံအျဖစ္တင္စားေခၚေ၀ၚၾကျခင္းျဖစ္ပါသည္။သမိုင္းမွတ္တမ္းမ်ားအရျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ဗုဒၶ
သာသနာေတာ္ေရာက္ရွိျပန္႔ပြားလာပံုမွာ ေအာက္ေဖာ္ျပပါအတိုင္းျဖစ္ပါသည္။

(၁) ရာမညတိုင္း ဥကၠလာပ ဇနပုဒ္သားမ်ားျဖစ္ၾကတဲ့ တပုႆ ႏွင့္ ဘလႅိက ကုန္သည္ညီေနာင္ႏွစ္ဦးတို႔သည္\ေနာက္ပါကုန္သည္မ်ားႏွင့္မဇၥ်ိမေဒသသို႔ကုန္သြယ္ရန္ေရာက္ရွိလာႀကရာ ၎တို႔ေရာက္ရွိသည့္အခ်ိန္တြင္ေဂါတမဗုဒၶျမတ္စြာပြင့္ေတာ္မူခါစအခ်ိန္ျဖစ္ၿပီးဗုဒၶျမတ္စြာလင္းလြန္းပင္
ေအာက္၌သီတင္းသံုးေတာ္မူေနသည္ကိုဖူးေတြ႕ရေသာေၾကာင့္သဒၵါတရားမ်ားတားမရေအာက္ျဖစ္ၿပီး
ပါလာေသာမုန္႔ဆြမ္းမ်ားကိုကပ္လႈကာသရဏဂံုခံယူဗုဒၶဘာသာ၀င္ဥပသကာမ်ားအျဖစ္သို႔ေရာက္ရွိၾကပါ
တယ္။ထို႔ေနာင္ဗုဒၶျမတ္စြာထံေတာ္မွဆံေတာ္ရွစ္ဆူကိုရရွိခဲ့ေသာေႀကာင့္ဇာတိအရပ္သို႔ျပန္ေရာက္ေသာ
အခါတြင္ဒဂံုျမိဳ႕(ယခုရန္ကုန္)တြင္ရွိေသာသိဂုၤတၱရကုန္းေပၚ၌ဆံေတာ္ရွစ္ဆူကိုဌာပနာကာေရႊတိဂံုေစတီ
ေတာ္ျမတ္ကိုတည္းထားကို္းကြယ္ေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။ထိုမွစ၍ျမန္မာႏိုင္ငံ၀ယ္ဗုဒၶသာသနာေတာ္စတင္၍
ေရာက္ရွိျဖစ္ပါသည္။သို႔ရာတြင္သာသနာေတာ္ကားျမန္မာနိုင္ငံအတြင္၌မတိုးတက္ေသးေသာေႀကာင့္
ဗုဒၶသာသနာေတာ္နိဒါန္းဟုပင္ဆိုရမည္ျဖစ္ပါတယ္။

(၂)ရခိုင္သမိုင္းမွတ္တမ္းမ်ားအရဗုဒၶျမတ္စြာသက္ေတာ္ထင္ရွားရွိေတာ္မူစဥ္အခါကာလကရခိုင္းေဒသ
ဓည၀တီျပည္တြင္ျပည္သူ/ျပည္သားမ်ားႏွင့္ဘုရင္စႏၵသူရိယတို႔အားကိုယ္ေတာ္တိုင္ႀကြေရာက္ကာတရား
ေဟာႀကားခဲ့ၿပီးဘုရင္စႏၵသူရိယမွဗုဒၶကိုယ္စားကိုးကြယ္စရာကိုေလွ်ာက္ထားေတာင္းသျဖင့္မဟာမုနိရုပ္ပြား

ေတာ္ျမတ္တစ္ဆူကိုထုလုပ္ပူေဇာ္ခြင့္ရရွိခဲ့ၿပီးဗုဒၶျမတ္စြာကိုယ္ေတာ္တိုင္ရင္ေငြ႔ေတာ္ေပးေတာ္မူခဲ့
ေၾကာင္းကို မွတ္တမ္းမ်ားအရ သိရွိရပါသည္။

ဗုဒၶျမတ္စြာသည္ ၀ါေတာ္(၂၀)အရတြင္ သာ၀တၱိျပည္ေဇတ၀န္ေက်ာင္းေတာ္မွ ႀကြေရာက္ကာ
သုနာပရႏ ၱတိုင္း (ယခု-ပြင့္ျဖဴျမိဳ႕နယ္)တြင္ ေက်ာင္းဒကာ စူဠပုဏၰ သူႀကြယ္မွေနာင္ေတာ္မဟာပုဏၰမေထရ္၏ဩ၀ါဒအရဗုဒၶျမတ္စြာႏွင့္ေနာက္ပါရဟႏၱာအရွင္သူျမတ္(၅၀၀)
တို႔အတြက္ေဆာက္လုပ္လႈဒါန္းထားေသာစႏၵကူးကူးနံ႔သာေက်ာင္းေတာ္ရာတြင္သီတင္းသံုး၍နဂါးမင္းႏွင့္
ရေသ့တို႔ကေတာင္းပန္ေလွ်ာက္ထားသျဖင့္ကိုယ္ေတာ္အစားကိုယ္းကြယ္ရာအျဖစ္ျဖင့္ယခုမန္းစက္ေတာ္
ရာေနရာတြင္ေအာက္စက္ေတာ္ရာႏွင့္ အထက္စက္ေတာ္ ႏွစ္ဆူကို ခ်ထားေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။

ဗုဒၶျမတ္စြာ ပရိနိဗၺာန္၀ံ၀င္ေတာ္မူၿပီး ႏွစ္ေပါင္း(၃၀၀)အႀကာ အေသာကမင္းမွ တတိယသဂၤါယနာတင္အၿပီးတြင္ကိုးတိုင္းကိုး႒ာနသို႔သာသနာျပဳေစလႊတ္ေတာ္မူခဲ့ရာ သု၀ဏၰဘူမိ(သထံု)ေဒသသည္လည္ပါ၀င္ခဲ့ပါသည္ေဖၚျပပါအခ်က္အလက္မွတ္တမ္းတို႔သည္ျမန္မာႏိုင္ငံ
ေတာ္အတြင္းသို႔ဗုဒၶသာသနာေတာ္ေရာက္ရွိလာျခင္း၏အခ်က္အလက္မွတ္တမ္းမ်ားပင္ျဖစ္ပါတယ္။တခ်ိဳ႕
ေသာအခ်က္အလက္မ်ားမွာ မူကြဲမ်ားလည္းရွိပါသည္။




(ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္--)

(ဓမၼေစတီဆရာေတာ္၏ M.A.ဘြဲ႕ယူစာတမ္းႏွင့္ တျခားေသာ က်မ္းအေဆာင္ေဆာင္မ်ားအား ကိုးကားမွီညွမ္းပါသည္)


သူ႔အက်ိဳး ကိုယ္အက်ိဳး သည္ပိုးေဆာင္ရြက္ႏိုင္သူမ်ား ျဖစ္ႏိုင္ၾကပါေစ။

ဓမၼ၀ီရ-အရွင္ေတဇနိယ (ေခတၱ-သီရိလကၤာႏိုင္ငံ)

University Of Kelaniya

E-mail; ashintejaniyadhammavira@gmail.com