ျမန္မာ႔သမိုင္း

ျမန္မာ့သမိုင္းကို ေရးမည္ဆိုလွ်င္ မႏုႆအၾကိဳ သမိုင္းကိုေရးရန္ပင္ အေတာ္ပင္ခက္ခဲမည့္ သေဘာမွာရွိပါသည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ျမန္မာ ဟုဆိုလွ်င္ ဗမာတစ္မ်ိဳးတည္း မဟုတ္သည့္အျပင္ တိဗက္တို-ျမန္မာ အုပ္စု၀င္ အႏြယ္မ်ားသာမက မြန္ခမာအုပ္စုမ်ား၊ႏွင့္ အျခားေသာ လူမ်ိဳးမ်ား၏ အေရး ကိုလည္း လ်စ္လ်ဴရွဳသည္ မရွိရေလေအာင္ ေရးသားႏိုင္ပါမွသာ ျပည့္စံုသည့္ ျမန္မာ့သမိုင္းကို ေရးသားသည္ဟု သတ္မွတ္ႏိုင္ေပမည္။ အဓိက အုပ္စု...ၾကီး အျဖစ္ တိဗက္တို-ျမန္မာ အုပ္စု၀င္မ်ားကို ဦးစားေပးလ်က္ အျခားအုပ္စု မ်ားကို ေလ့လာရွာေဖြျပီး လစ္ဟင္းသည္ မရွိေစရန္ ေရးမည္ဆိုလွ်င္ အေတာ္ပင္ က်ယ္ျပန္႕လြန္းအားၾကီးသကဲ့သို႕ အေတာ္လည္း ၀န္ၾကီးလြန္း သည္ ျဖစ္မည္အမွန္ပင္။


ေရွးေဟာင္းျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ား
အာရွတိုက္ဆိုင္ရာ ဘာသာေ၀ါဟာရ ပညာရွင္မ်ားက ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ားသည္ အေရွ႔တိဗက္ ဘာသာေ၀ါဟာရ အုပ္စု၀င္လူမ်ိဳး တမ်ိဳးျဖစ္သည္ ဟု အတည္ျပဳထားၾကသည္။ တရုတ္မွတ္တမ္းေဟာင္းမ်ား၏ အဆိုအရ ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ားသည္ တရုတ္ျပည္ အေနာက္ေျမာက္ ကန္ဆူနယ္တြင္ ေနထိုင္ၾကသည္။ တရုတ္က ဖိသျဖင့္ တိဗက္ကုန္းျမင့္ေဒသ တ၀ိုက္သို႔ ့ေျပာင္းသြားၾကသည္။

တိဗက္တို႔က ေမာင္းထုတ္သျဖင့္ ယူူနန္နယ္သို ့ေျပာင္းၾကသည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ ယူူနန္နယ္တြင္ အင္အားႀကီးမား လာသည့္ ထိုင္းရွမ္းမ်ားသည္ ျပည္နယ္ႀကီး ၆ ခုကို နန္ခ်ိဳႏိုင္ငံ အျဖစ္ ပထမဆံုးသိမ္းသြင္းေနသည့္ ကာလျဖစ္သည္။ ျမန္မာလူမ်ိဳး မ်ားသည္ ယူူနန္နယ္တြင္ နန္ခ်ိဳထိုင္း ရွမ္းမ်ားႏွင့္ ႏွစ္အတန္ၾကာ ေနထိုင္ လာခဲ့ၾကသည္ဟု ယူူဆရသည္။ တရုတ္ရာဇ၀င္ ဆရာ ႀကီး ဖန္ခ်ံဳ ၏မွတ္တမ္း၌ ငွင္းတို့၏ အႀကီးအကဲအား မင္းဟု ေခၚေ၀ၚေၾကာင္း ထိုင္းရွမ္းမ်ားက ေစာမင္းဟု ေခၚေ၀ၚေၾကာင္း ေရးသားထားသည္ ယင္းသို ့နန္္ခ်ိဳ ထိုင္းရွမ္းမ်ား၏ လက္ေအာက္တြင္ ေနထိုင္ရာမွ ထိုင္းရွမ္းတို ့၏ ဖိႏွိပ္မွဳအား မခံႏိုင္သျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ တြင္းသို့၀င္ေရာက္လာၾကသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံသမိုင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ အၾကားအျမင္မ်ားသည့္ သမိုင္းဆရာ ေဂၚဒြင္လုစ ္၏ အဆိုအရ ျမန္မာမ်ားသည္ ေရွးဦးစြာ ေက်ာက္ဆည္နယ္ သို့၀င္ ေရာက္လာၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံ အလယ္ပိုင္း သို႔ျပန္႔ ႏွံ႔သြားသည္ ဟုဆိုသည္။ ျမန္မာတို ့ရာစုႏွစ္ အနည္းငယ္အတြင္း အေျခစိုက္ႏိုင္ျခင္းမွာ ျမန္မာတို႔၏ အစြန္းအစအျပင္ ထိုအခ်ိန္ ကာလတြင္ နန္ခ်ိဳ ထိုင္းရွမ္းတို႔၏ တိုက္ခိုက္ဖ်က္ဆီးျခင္းကို ခံလိုက္ရၿပီး ၊ တိုင္းပ်က္ျပည္ပ်က္ႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ပ်က္သုဥ္း႐ံုသာ မက ကုန္ထုတ္လုပ္ငန္းမ်ားပါ ပ်က္ျပားၿပီး ရပ္တည္ရာမရ ကစင့္ကလ်ား ျဖစ္ေနသည့္ ပ်ဴလူမ်ိဳးမ်ားႏွင့္ ေရာေထြးေန ထိုင္ရာမွ ရာစုႏွစ္ အနည္းငယ္ခန္႔အတြင္း ပ်ဴလူမ်ိဳးမ်ားႏွင့္ ေသြးေရာေႏွာသြားႀကၿပီး လူမ်ိဳးႀကီးႏွစ္မ်ိဳး ေပါင္းစပ္လိုက္ၾကသၿဖင့္ စိုက္ပ်ိဳးေရး ၊ ကုန္ထုတ္လုပ္ငန္းမ်ား ၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ၊ ကာကြယ္ေရး၊ ယဥ္ေက်းမွဳ စသည္ျဖင့္ အစစအရာရာ တိုးတက္ဖြံ႕ျဖိဳး လာၿပီး ကိုးရာစုႏွင့္ ဆယ္ရာစုခန္႔ေလာက္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံအလယ္ပိုင္း ေဒသအား စည္းလံုးသိမ္းသြင္းၿပီး ပုဂံျပည္ႏွင့္ ပုဂံမင္းဆက္ကို စတင္ တည္ေထာင္ေလသည္။


ပ်ဴေခတ္

ေနာက္ဆံုးေတြ႕ရွိေဖာ္ထုတ္ထားသည့္ ျမန္မာ့ သမိုင္းမွတ္တမ္းမ်ားအရ ျမန္မာႏိုင္ငံ အတြင္းသို႔ ေရွးဦးစြာ၀င္ေရာက္လာခဲ့သည့္ လူမ်ိဳးမ်ားမွာ ေျမာက္ဖက္တြင္ တိုဘက္တို-ျမန္မာအႏြယ္၀င္မ်ားျဖစ္ၾကသည့္ ပ်ဴ၊ သက္၊ ကမ္းယံ ႏွင့္ေတာင္ဖက္တြင္ မေလးအႏြယ္၀င္မ်ားႏွင့္ ယွဥ္ၿပိဳင္အႏိုင္ရ သြားသည့္ မြန္တို႔ျဖစ္သည္။ ထို႔အျပင္ အေရွ႕ဖက္ေဒသ မ်ားတြင္လည္း တိဘက္-တရုတ္အႏြယ္ျဖစ္သည့္ ရွမ္းလူမ်ိဳးလည္း အနည္းငယ္ ရွိေနၾကၿပီးျဖစ္သည္။ ထိုလူမ်ိဳးမ်ားအနက္ ပ်ဴလူမ်ိဳးမွာယေန႔ျမန္မာႏိုင္ငံ အလယ္ပိုင္းဧရာ၀တီျမစ္၀ွမ္းတစ္ေလ်ာက္တြင္ ၿမိဳ႕ရြာမ်ား တည္ေထာင္ကာေနထိုင္ၾကသည္။ ၄ရာစုႏွင့္ ၅ရာစုမ်ားတြင္ ပ်ဴတို႔ အထြတ္အထိပ္ေရာက္၍ မြန္တို႔ကို လြမ္းမိုးကာ ပ်ဴၿမိဳ႕ျပႏိုင္ငံမ်ားျဖစ္သည့္ ဗိႆႏိုး၊ဟန္လင္း ႏွင့္ သေရေခတၱရာတို႔မွာ အေရွ႕ေတာင္အာရွ၏ ကုန္သြယ္ေရးလမ္းေၾကာင္းတြင္ ထင္ရွားခဲ့သည္။ ထိုကုန္သြယ္ေရး လမ္းေၾကာင္းမွာ အေရွ႕ဖက္ခမာႏိုင္ငံမွ အေနာက္ဖက္ ရခိုင္ကမ္းရိုးတန္း အထိျဖစ္သည္။ ၉ရာစုအေစာပိုင္းတြင္ စည္းလံုးမႈနည္းသည့္ ပ်ဴတို႔ကို ေျမာက္ပိုင္းမွ အင္အားႀကီး နန္ေက်ာက္တို႔က ၀င္ေရာက္တိုက္ခိုက္ ဖ်က္စီးသျဖင့္ ပ်ဴတို႔ပ်က္ဆီးရသည္။ ထိုေခတ္တြင္ အၾကမ္းအားျဖင့္ ပ်ဴတို႔က ဧရာ၀တီျမစ္အေနာက္ဖက္ျခမ္း ႏွင့္ မြန္တို႔က ဧရာ၀တီျမစ္အေရွ႕ဖက္ျခမ္းတြင္ ေနထိုင္ၾကသည္ သတ္မွတ္ႏိုင္သည္။ အခ်ိဳ႕ေသာ သမိုင္းပညာရွင္မ်ားက ထိုပ်ဴေခတ္ကို ပထမျပည္ေထာင္စု ဟုလည္း သတ္မွတ္ၾကပါသည္။


ပုဂံေခတ္

ျမန္မာႏိုင္ငံနယ္နိမိတ္ထဲသို႔ ေနာက္ဆံုးမွ ၀င္ေရာက္လာသည့္ ဗမာတို႔သည္ ယေန႔ရွမ္းျပည္နယ္ကိုျဖတ္ေက်ာ္ကာ ေက်ာက္ဆည္နယ္သို႔ တစစထိုးေဖာက္လာၿပီးေနာက္ ဆန္စပါးစိုက္ပ်ိဳးရန္ သင့္ေတာ္သည္ဟု ယူဆေသာထိုေဒသတြင္ ေက်ာက္ဆည္ဆယ့္တစ္ခရိုင္ကိုတည္ေထာင္ကာ အေျခခ်ေနထိုင္ၾကသည္။ထိုသို႔ေရာက္ရွိလာခဲ့ၿပီးေနာက္ စာေပအကၡရာ တြင္ ေဒသခံမြန္တို႔ကို ဆရာတင္ခဲ့ၾကသည္။ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ အယူ၀ါဒတြင္ ပ်ဴတို႔ကို ဆရာတင္ခဲ့ၾကသည္။ ႏွစ္ကာလၾကာရွည္လာၿပီး လူဦးေရထူထပ္ လာေသာအခါ နယ္ပယ္မ်ားဆက္လက္ခ်ဲ႕ထြင္ၾကသျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအလယ္ပိုင္းေဒသကို ေကာင္းစြာအုပ္စီးမိေတာ့သည္။ အေစာပိုင္းဗမာတို႔သည္ အႀကီးအကဲျဖစ္သူကို မိမိတို႔ ဘာသာစကားျဖင့္`မင္း´ႏွင့္ ရွမ္းတို႔ေခၚသကဲ့သို႔ `ေစာ´(စ၀္)ကိုေပါင္းကာ `မင္းေစာ´ဟုေခၚၾကသည္။ အခ်ိန္ၾကသည္ႏွင့္အမွ် ထိုမင္းမ်ားထဲတြင္ အစြမ္းအစေကာင္းသူမ်ား ေပၚထြန္းလာသျဖင့္ ထိုအႀကီးအကဲကို `မင္းႀကီး´ဟုေခၚၾကသည္။ ထိုသို႔မင္းမ်ားထဲတြင္မွ က်ယ္ျပန္႔လွေသာ နယ္ပယ္ကို အုပ္ခ်ဳပ္ရလြယ္ကူေစရန္ ဆက္သြယ္ေရးအခ်က္အခ်ာက်သည့္ ပုဂံမွ ပုဂံမင္းႀကီးသည္ `မင္းေစာ´ အေပါင္းတို႔၏ အႀကီးအကဲအျဖစ္သို႔ ေရာက္ရွိလာသည္။ `မူလက ပုဂံကို ရြာ၁၉ရြာျဖင့္ စတင္ဖြဲ႔စည္းသည္´ ဟူေသာ အဆိုက ဤအခ်က္ကို အတည္ျပဳေနသကဲ့သို႔ရွိသည္။ အေနာ္ရထာမင္း လက္ထက္တြင္ ပုဂံ၏ အင္အားအထြတ္အထိပ္ေရာက္ကာ ရာမည(ေရွးမြန္=`ရာမည္´)မွ သထံုကို အႏိုင္ရၿပီး ယေန႔ ျမန္မာႏိုင္ငံနီးနီးမွ် က်ယ္ျပန္႔သည့္ နယ္ပယ္ကို သိမ္းပိုက္ႏိုင္ခဲ့သည္။ ထိုမွဆင္းသက္သည့္ က်န္စစ္သား၊အေလာင္းစည္သူ အစရွိသည့္ ပုဂံမင္းမ်ားသည္လည္း ၾသဇာႀကီးသူမ်ားျဖစ္သည့္အတြက္ တိုင္းျပည္ကို ေကာင္းစြာစုစည္းထားႏိုင္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ေနာက္ပိုင္းမင္းမ်ားသည္ အရည္အေသြးညံ့ဖ်င္းလာၾကၿပီး ပုဂံ၏ၾသဇာမွ သိသာစြာ က်ဆင္းလာရသည္။ ေနာက္ဆံုးတြင္ မြန္ဂိုတို႔၏ တုိက္ခိုက္မႈေၾကာင့္ ပုဂံပ်က္ဆီး၍ ပုဂံမင္းဆက္လည္း က်ဆင္းရေလသည္။ မြန္ဂိုတို႔ တပ္ဆုတ္ျပန္ၿပီးေနာက္တြင္ နန္းတက္ၾကသည့္ က်စြာ၊ေစာနစ္ ႏွင့္ ေစာမြန္နစ္တို႔ လက္ထက္မ်ားတြင္ ပုဂံမင္းဆိုသည္မွာ အမည္ခံမွ်သာျဖစ္၍ အမွန္တကယ္ ၾသဇာအာဏာမွာ ရွမ္းညီေနာင္ သံုးဦးလက္သို႔ ေရာက္ရွိေနခဲ့ၿပီျဖစ္သည္။


အင္း၀ေခတ္

ပုဂံေခတ္ကုန္ဆံုးၿပီးေနာက္တြင္ အစုစုကြဲျပားေနသည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအထက္ပိုင္းေဒသကို စုစည္းသိမ္းသြင္းကာ အုပ္ခ်ဳပ္သည့္ မင္းတစ္ပါးေပၚထြန္းလာသည္။ ထိုသူမွာ ရွမ္းညီေနာင္သံုးဦးမွဆင္းသက္လာသည့္ အင္း၀ၿမိဳ႕တည္သတိုးမင္းဖ်ား ဆိုသူျဖစ္သည္။ ဒုတိယ နန္းတက္သည့္ မင္းႀကီးစြာေစာ္ကဲ လက္ထက္မွစကာ ေအာက္အရပ္ ရာမညမွ မြန္ပေဒသရာဇ္မ်ား မညီညႊတ္သည္ကို အခြင့္ေကာင္းယူသည့္ အေနျဖင့္ စစ္ျပဳခဲ့သည္။ ထိုမွအစျပဳကာ အင္း၀-ဟံသာ၀တီ အႏွစ္ေလးဆယ္စစ္ ျဖစ္ပြားသည္။ မင္းႀကီးစြာေစာ္ကဲေနာက္ နန္းတက္သည့္ ဆင္ျဖဴရွင္ ၊ ဘုရင္မင္းေခါင္ တို႔လက္ထက္မ်ားအထိတိုင္ တိုက္ခိုက္ခဲ့ရသည့္ စစ္ပြဲျဖစ္ေပသည္။ ထိုမင္းမ်ားေနာက္ နန္းတက္သည့္ မင္းမ်ားလက္ထက္တြင္လည္း တိုင္းျပည္ေအးခ်မ္းေရးကို လိုလားစြာ ေဆာင္ရြက္ၾကသည္မရွိသေလာက္ နည္းပါးသျဖင့္ အခ်ိန္ၾကာသည္ ႏွင့္အမွ် အင္အားဆုတ္ယုတ္လာၿပီး ေနာက္ဆံုးတြင္ လက္ေအာက္ခံ ပေဒသရာဇ္မ်ားျဖစ္သည့္ ရွမ္းေစာ္ဘြားမ်ားအင္အားႀကီးလာသည္။ ေနာက္ဆံုးမင္းျဖစ္သည့္ ေရႊနန္းေက်ာ့ရွင္နရပတိ လက္ထက္တြင္ ျပည္မင္း သတိုးမင္းေစာ ႏွင့္ ရွမ္းေစာ္ဘြား မိုးညွင္းစလံု၊၄င္း၏သား သိုဟန္ဘြားတို႔က အင္း၀ကို တိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္လိုက္ၾကသည္။ ထိုေနာက္သိုဟန္ဘြား နန္းတက္သည္ ။သိုဟန္ဘြားလုပ္ၾကံခံရၿပီးေနာက္ နန္းတက္သည့္ အုန္းေဘာင္ခံုမိႈင္းႏွင့္ မိုးျဗဲနရပတိ တို႔လက္ထက္မ်ားတြင္ ဟံသာ၀တီကို သိမ္းပိုက္လိုက္သည့္ ေတာင္ငူမွ တပင္ေရႊထီးႏွင့္ စစ္ၿပိဳင္ရန္ႀကိဳးပမ္းေသာ္လည္း မေအာင္ျမင္ခဲ့ေပ။ထိုေနာက္နန္းတက္သည့္ နရပတိစည္သူ လက္ထက္တြင္ ဘုရင့္ေနာင္၏ လက္သို႔ က်ေရာက္ရေတာ့သည္။


ေတာင္ငူ-ဟံသာ၀တီေခတ္

ေတာင္ငူ-ဟံသာ၀တီေခတ္သည္ ျမန္မာတို႔၏ အထြတ္အထိပ္ေရာက္သည့္ ကာလမ်ားအနက္မွ တစ္ခုျဖစ္သည္။ပုဂံပ်က္သုဥ္းျပီးခ်ိန္မွ စကာ အင္း၀ကိုဗဟိုျပဳေနသည့္ ဗမာတို႔အတြက္ ေအာက္ျပည္အရပ္မွ မြန္တို႔၏ရန္စစ္၊ေျမာက္ဖက္မွ တစ္စတစ္စအင္အားၾကီးလာသည့္ ရွမ္းေစာ္ဘြားတို႔၏ရန္စစ္သာမက ျမန္မာႏိုင္ငံတစ္၀န္းလံုး တစ္နယ္တစ္မင္း အုပ္ခ်ဳပ္ေနသည္အထိ ပ်က္စီးေနခ်ိန္တြင္ အင္း၀လက္ေအာက္ခံ ေကတုမတီေတာင္ငူမွ မင္းၾကီးညိဳ၊သားေတာ္ တပင္ေရႊထီး ႏွင့္ ေယာက္ဖျဖစ္သူ ဘုရင့္ေနာင္တို႔ ကအသီးသီး အစဥ္မပ်က္ ႏိုင္ငံကိုခ်ဲ႕ထြင္ၾကရာ မင္းၾကီးညိဳလက္ထက္တြင္ အတန္အတင့္ အင္အားေကာင္းမြန္ျပီး ျမန္မာႏိုင္ငံအလယ္ပိုင္း၊သားျဖစ္သူ တပင္ေရႊထီးလက္ထက္တြင္ ေအာက္ျပည္ရွိ မြန္တို႔၏ပိုင္နက္ ႏွင့္ ဘုရင့္ေနာင္လက္ထက္တြင္ ယေန႔ျမန္မာႏိုင္ငံ နယ္နိမိတ္အျပင္သို႔ေက်ာ္ကာ အေနာက္ဖက္တြင္ မဏိပူရ မွ အေရွ႕ဖက္ ထိုင္းႏိုင္ငံ အယုဒၵယ အထိ၊ေျမာက္ဖက္တြင္ ကခ်င္ျပည္နယ္မွ ေတာင္ဖက္ေကာ့ေသာင္ အထိ က်ယ္ျပန္႔လာခဲ့သည္။ေနာက္ ကေမာၻဇသာဒီ နန္းေတာ္ ကိုလည္းတည္ခဲ့သည္။သို႔ေသာ္ အေျမာ္အျမင္ၾကီးမားသည့္ ဘုရင့္ေနာင္သည္ သားေတာ္နႏၵဘုရင္လက္ထက္တြင္ မိမိတည္ေထာင္သည့္ ႏိုင္ငံၾကီးအလြယ္တကူျပိဳပ်က္သြားမည့္အေရးကိုမူ ၾကိဳသိမသြားခဲ့ႏိုင္ေပ။နႏၵဘုရင္လက္ထက္တြင္ လက္ေအာက္ခံ နယ္စားပယ္စားမ်ား အသီးသီးပုန္ကန္ၾကျပီး ေနာက္ဆံုးတြင္ ရခိုင္ဘုရင္ မင္းဗာၾကီး ႏွင့္ေတာင္ငူဘုရင္ခံ မင္းရဲသီဟသူတို႔၏တိုက္ခိုက္မႈေၾကာင့္ ကေမာၻဇသာဒီနန္းေတာ္ၾကီးဖ်က္ဆီးခံရျပီး နႏၵဘုရင္လည္းနန္းက်ကာ ေတာင္ငူသို႔ သံုပန္းအျဖစ္သို႔ပါၿပီးေနာက္ပိုင္းတြင္ လုပ္ၾကံသတ္ျဖတ္ခံခဲ့ရသည္။


ေညာင္ရမ္းေခတ္

ဘုရင့္ေနာင္၏ မထင္မရွားသားေတာ္တစ္ပါးျဖစ္သည့္ ေညာင္ရမ္းစားရွင္သစၥာက အကြဲအကြဲအျပားအျပားျဖစ္ေနရသည့္ ႏိုင္ငံကို စုစည္းရန္အတြက္ အင္း၀ကိုသိမ္းပိုက္၍ ေညာင္ရမ္းမင္းဆက္ကို တည္ေထာင္သည္။ သူ႔လက္ထက္တြင္ ရွမ္းျပည္မ်ားကို ျပန္လည္သိမ္းသြင္းႏိုင္ခဲ့သည္။ သူ႔အားဆက္ခံသည့္ အေနာက္ဖက္လြန္မင္း၏ လက္ထက္တြင္ အတန္ပင္ အင္အားႀကီးလာျပီး ေတာင္ငူကိုသိမ္းပိုက္ကာ ေတာင္ပိုင္းမွ ေပၚတူဂီ ငဇင္ကာကို ႏွိမ္ႏွင္းႏိုင္သလို၊ အေရွ႕ေတာင္ဖက္မွ ထိုင္းဘုရင္ ျဗနရာဇ္(နာေရစြမ္)၏ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာင္ပိုင္းကို ထိုးေဖာက္ရန္ ႀကိဳးပမ္းေနသည္မ်ားကို ဟန္႔တားထားႏိုင္ခဲ့သည္။ သာလြန္မင္းလက္ထက္တြင္ တိုင္းျပည္အရပ္ရပ္ တည္ျငိမ္ေအးခ်မ္းေရးကို စတင္ေဆာင္ရြက္ရာ ျမန္မာ့သမိုင္းတစ္ေလွ်ာက္တြင္ ပထမဆံုးအႀကိမ္အျဖစ္ လူဦးေရ စစ္တမ္းမ်ားေကာက္ယူျခင္းကို ျပဳလုပ္ႏိုင္ခဲ့သည္ကို ေတြ႕ရသည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ရာသီဥတုဆိုး၀ါးမႈ၊မင္းမ်ား၏ အရည္အေသြးက်ဆင္းမႈတို႔ေၾကာင့္ ဟံသာ၀တီမွ မြန္တို႔ကပုန္ကန္ရာ ေညာင္ရမ္းေခတ္ ကုန္ဆံုးရေတာ့သည္။ ေနာက္ဆံုးမင္းျဖစ္သည့္ မဟာဓမၼရာဇာဓိပတိလည္း ဟံသာ၀တီသို႔ ပါကာ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ကြပ္မ်က္ခံခဲ့ရသည္။


ကုန္းေဘာင္ေခတ္

ေညာင္ရမ္းမင္းဆက္ က်ဆံုးၿပီးေနာက္တြင္ မုဆိုးဘိုရြာသူႀကီး ဦးေအာင္ေဇယ်က အေလာင္းဘုရားဘြဲ႔ျဖင့္ မြန္တို႔ကိုေတာ္လွန္သည္။ အင္း၀ကိုျပန္လည္သိမ္းပိုက္ႏိုင္ကာ ဆက္တိုက္ဆိုသလိုပင္ တိုက္ပြဲမ်ားတြင္ မြန္တို႔ကိုအႏိုင္ရသျဖင့္ အလြန္ၾသဇာႀကီးလာၿပီး အယုဒၶယတိုင္ ခ်ီတက္သိမ္းပိုက္ရန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ တတိယမင္းျဖစ္သည့္ ဆင္ျဖဴရွင္လက္ထက္မွ အယုဒၶယကို အၿပီးသတ္အႏိုင္ရရွိသည္။ ထိုမင္းလက္ထက္တြင္ ေျမာက္ဖက္မွ မန္ခ်ဴးတို႔၏ က်ဴးေက်ာ္မႈ ၅ ႀကိမ္တိုင္တိုင္ ခံခဲ့ရေသာ္လည္း ေကာင္းစြာတြန္းလွန္ဟန္႔တားႏိုင္ခဲ့သည္။ ၆ဆက္ေျမာက္မင္းျဖစ္သည့္ ဗဒံုမင္း လက္ထက္တြင္ ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ အေတြးအေခၚအယူအဆတို႔ကို ေျပာင္းလဲရန္ႀကိဳးပမ္းေသာ္လည္း မေအာင္ျမင္ခဲ့ေပ။ ထိုမင္းလက္ထက္တြင္ ေခတ္အဆက္ဆက္က ျမန္မာ့နယ္နိမိတ္တြင္ မပါ၀င္ခဲ့ေသာ ရခိုင္ျပည္နယ္ကို အိမ္ေရွ႕မင္းသားဦးေပၚက သိမ္းပိုက္ႏိုင္ခဲ့ကာ မဟာျမတ္မုနိဘုရားႀကီးကို မႏၲေလးသို႔ ပင့္ေဆာင္လာႏိုင္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ နန္းတြင္းအရႈပ္အေထြးမ်ားေၾကာင့္ ကုန္းေဘာင္မင္းဆက္မွ အင္အားနည္းျခင္းသို႔ေရာက္လာခဲ့သျဖင့္ အဂၤလိပ္တို႔၏ သံုးႀကိမ္က်ဴးေက်ာ္စစ္ျပဳျခင္းခံရၿပီး သီေပါမင္းလက္ထက္တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ အဂၤလိပ္လက္ေအာက္ က်ေရာက္သြားေတာ့သည္။

က်မ္းကိုး

ဖန္ခ်ံဳ ( တရုတ္ရာဇဝင္ဆရာႀကီး )
တရုတ္မွတ္တမ္းေဟာင္း
ေရွးေဟာင္းၿမန္မာေခတ္ဦး ပုဂံ နယူးေယာက္။
---------------------------------------
ေဝဟင္ခ်စ္သူ