ျမတ္စြာဘုရားသာသနာ ဗုဒၶဂယာကို မြတ္ဆလင္တို႕ ဖ်က္ဆီးပံု

(Mr.L.S.S.O Malley' I.C.S Bengal District Gazetteer chapter V. Page No.26)တြင္ပါရိွေသာ
ဗုဒၶဂယာနွင့္မဟာေမဒင္တို႕၏အျဖစ္အပ်က္ကို ဝမ္းနည္းစြာျဖင့္ေရးသားေဖၚျပရေပအံ့့။ ''ခရစ္သကၠရာဇ္ ၁၁၉၃-ခုနွစ...္တြင္
မိုဟာမက္ဘတ္တီယာခိလဂီ်ေခၚမြတ္ဆလင္စစ္ဗိုလ္ၾကီးသည္ မဂဓတိုင္းေခၚဘီဟာနယ္ကို သိမ္းပိုက္ခဲ့ေလသည္။ ဘတ္တီ
ယာခိလဂီ်ဆိုသည္မွာ အိနၵိယျပည္ၾကီးကို ေရွးဦးစြာလာေရာက္တိုက္ခိုက္ခဲ့ေသာ မိုဟာမက္ေဂၚရီေခၚ အာဖဂန္စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္
ၾကီး၏ဗိုလ္မွဴးတစ္ေယာက္ျဖစ္၍ သူ၏တာဝန္မွာ ဘီဟာနယ္ကို တိုက္ခိုက္ရန္ ျဖစ္ေလသည္။ အျခားဗိုလ္မွဴးတစ္ေယာက္
၏အမည္မွာ မိုဟာမက္ကုတ္ဘြဒၵိန္ျဖစ္၍ သူ၏တာဝန္မွာကား ယူပီနယ္ကို တိုက္ခိုက္ရန္ ျဖစ္သည္။
သူတို႕နွစ္ေယာက္စလံုး လက္ေအာက္ခံစစ္သားေပါင္း ၆ဝဝဝ-ခန့္ကို အုပ္ခ်ဳပ္ရေလသည္။ မိုဟာမက္ဘတ္တီယာ
ခိလဂီ်နွင့္ေနာက္ပါ မြတ္ဆလင္စစ္သားတို႕သည္ ဂယာဒိစျတိတ္ရိွ လူေပါင္းေျမာက္မ်ားစြာတို႕ကို သတ္ျဖတ္လုယက္ျပီးလွ်င္
ကိုးကြယ္ရာအေဆာက္အအံုေပါင္းမ်ားစြာတို႕ကိုလည္း ဖ်က္ဆီးပစ္ေလရာ ထိုအထဲတြင္ ဗုဒၶဂယာၿမိဳ႕ေပၚရိွအေဆာက္အအံုတို႕
ပါဝင္ေလသည္။ ၁၁၉၃-ခုနွစ္၊ မတ္လတြင္ သူတို႕သည္ စစ္သားေပါင္း ၂ဝဝဝ-ခန့္နွင့္ဗုဒၶဂယာၿမိဳ႕သို့လာေရာက္ကာ
ေက်ာင္းစေသာ အေဆာက္အအံုတို႕အား မီးရိႈ့ျခင္း၊ လုယက္ျခင္း၊ ရဟန္းေတာ္မ်ားအား ဓါး၊ လံွစေသာ လက္နက္တို႕ျဖင့္
သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ ရာေပါင္းမ်ားစြာေသာ ေစတီပုထိုးတို႕ကိုလည္း ရက္ရက္စက္စက္ ဖ်က္ဆီးျခင္း၊ ေျမပံုခ်င္း မေရတြက္နိုင္
ေလာက္ေအာင္ မ်ားျပားလွေသာ ရုပ္တုေတာ္မ်ားအား ရိုက္ခ်ိဳးျခင္း၊ ေျခေထာက္နွင့္နင္းျခင္း၊ ေက်ာက္ကန္ျခင္း ဤသို့လွ်င္
ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္စြာ ဖ်က္ဆီးေလရကား ဓါး၊ လံွလက္နက္မွ လြတ္ေသာရဟန္းေတာ္အခ်ိဳ႕မွာ တိဗက္ျပည္ နီေပါလ္ျပည္
နွင့္အိနၵိယျပည္ေတာင္ပိုင္းသို့ တိမ္းေရွာင္သြားၾကရရွာေလသည္။ ဘီဟာနယ္တြင္ လူအမ်ားဆံုးခိုကိုးရာျဖစ္ေသာ ဗုဒၶ
ဘာသာသည္ ဘတ္တီယာခိလဂီ်၏ဓါး သန္လ်က္ မီးစေသာ လက္နက္တို႕ျဖင့္ အသက္ေပ်ာက္ခဲ့ရေလသည္။ ေထာင္ေပါင္း
မ်ားစြာေသာရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားလည္း ပံ်လြန္ေတာ္ခဲ့ရရွာေလသည္။''
စာမ်က္နွာ ၅၅-တြင္ ေရးသားထားျပန္သည္မွာ...''ခရစ္ ၁၂-ရာစုကုန္ခါနီးတြင္ မဂဓတိုင္းသူတိုင္းသားတို႕
၏ကိုးကြယ္ရာနာထျဖစ္ေသာ သံဃာေတာ္အရွင္ျမတ္တို႕မွာ လံုးစံုကြယ္ခဲ့ျပီျဖစ္ရာ တိုင္းၾကီးတစ္ေလွ်ာက္တြင္ ေတာၾကီး
ေသလာဟိမဝနၲာကဲ့သို့ ဆိတ္ျငိမ္လ်က္ရိွေလသည္။ မဂဓတိုင္းတစ္ခုလံုးကို ေတာက္ေျပာင္ေစခဲ့ေသာ သာသနာအေရာင္
ေတာ္သည္လည္း လကြယ္ေန့ ညဥ့္သန္းေခါင္ေက်ာ္အခိ်န္ကဲ့သို့ အမိုက္အေမွာင္အတိ ဖံုးအုပ္လ်က္ရိွေတာ့သည္။ ရဟန္း
ရွင္လူအေပါင္းတို႕၏စုရံုးဝတ္ျပုရာျဖစ္ေသာ ေက်ာင္း၊ ကန္၊ ေစတီ၊ ပုထိုး၊ ဓမၼာရံုစသည္တို႕မွာလည္း ျပာပံုအတိျဖစ္ျပီးလွ်င္
တိုင္းျပည္ခိုေအာင္း လူအေပါင္းတို႕အား ေသာကလိႈက္လဲွ ဝမ္းနည္းစဖြယ္ေကာင္းေသာ အျခင္းအရာကို ျပသလ်က္ရိွရာ
ဥပါသကာ ဥပါသကီမအေပါင္းတို႕မွာ ယူၾကံဳးမရ မ်က္ရည္မ်ားပင္ တျဖိဳင္ျဖိဳင္တစက္စက္ က်ခဲ့ရရွာကုန္ေတာ့သတည္း။
မြတ္ဆလင္လက္ေအာက္သို့ က်ေရာက္ၾကရရွာေသာ မဂဓတိုင္းသူအေခ်ာအလွတို႕ကိုလည္း မြတ္ဆလင္စစ္သားတို႕က
သေဘာက်ေရႊးယူျပီးလွ်င္ အတင္းအဓမၼအစၥလာမ္ဘာသာသို့ ဆဲြသြင္းၾကေလကုန္သည္။ အလိုဆႏၵမတူဘဲနွင့္ကာမဂုဏ္
စည္းစိမ္ကို ျမိန္ျမိန္ရွက္ရွက္ၾကီး ခံစားၾကေလကုန္သည္။''
မစၥတာေဂ်-စီ ေက်ာက္ဓူရီ၏ဗာရတ ဝရသွ်ဣတိဟာဆဲေခၚစာအုပ္ စာမ်က္နွာနံပါတ္ ၁၂၃-တြင္ကား ဤသို့
ေရးသားထားျပန္၏။
''မဂဓတိုင္းၾကီးကို ၃-ၾကိမ္တိုင္ေအာင္ မြတ္ဆလင္တို႕ဝင္ေရာက္တိုက္ခိုက္ခဲ့၏။ ၁၁၉၃- ခုနွစ္တြင္ မိုဟာမက္
ဘတ္တီယာခိလဂီ်သည္ ေျခလ်က္တပ္၊ ျမင္းတပ္၊ ရထားတပ္၊ ကုလားအုတ္တပ္တို႕ျဖင့္ ဝင္ေရာက္တိုက္ခိုက္ေလရာ မဂဓတိုင္း
ေတာင္ဘက္အပိုင္းကို လြယ္ကူစြာ ေအာင္ျမင္ခဲ့၍ မ်ားစြာကုန္ေသာ လူ၊ ရွင္ရဟန္းတို႕အား သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ လုယက္ျခင္း
သူေတာ္စင္အေပါင္းတို႕ ကိန္းေအာင္းရာျဖစ္သည့္ ေက်ာင္းသခၤမ္းစေသာ အေဆာက္အအံုတို႕ကိုဖ်က္ဆီးျခင္း၊ အမ်ိဳးသမီး
မ်ားအား မုဒိမ္းက်င့္ျခင္း ဤကဲ့သို့ ရက္ရက္စက္စက္ ေသာင္းက်န္းေမႊေနွာက္ၾကကုန္သည္ရိွေသာ္ ၁၁၉၅-ခုနွစ္တြင္
ေရႊ၊ ေငြဘ႑ာေျမာက္မ်ားစြာတို႕ကိုလုယူျပီး အိနၵိယျပည္ေျမာက္ဘက္ရိွ ဒက္ကင္းနယ္သို့ ျပန္သြားၾကေလသည္။ တိုင္းျပည္
ကို မည္သို့မည္ပံုအုပ္ခ်ဳပ္ရန္ဟူေသာ ဥပေဒစည္းမ်ဥ္းတစ္စံုတစ္ခုကိုမွ် မေရးဆဲြခဲ့ေခ်။ ထို့ေၾကာင့္ ဤစစ္ပဲြကို စီးပြားေရး
အေၾကာင္းခံေသာ စစ္ပဲြဟုဆိုအပ္ပါေပသတည္း။ ရာဇျဂိဳဟ္၊ နာလနၵ၊ ပါဋလိပုတ္ၿမိဳ႕မ်ားသို့ မေရာက္ခဲ့ေသး။ ဗုဒၶဂယာ
အေဆာက္အအံုတို႕မွာကား ဤအခိ်န္အခါတုန္းကပင္ ပါဝင္ခဲ့သျဖင့္ ပ်က္စီးျခင္းသို့ေရာက္ၾကေပျပီ။ ဗုဒၶဂယာကို ဖ်က္ဆီး
စဥ္က ဘတ္တီယာခိလဂီ်၏စစ္သားေပါင္းမ်ားစြာတို႕မွာ ကာလေရာဂါ၊ ေက်ာက္ေရာဂါ၊ ပုလိပ္ေရာဂါတို႕ေၾကာင့္ မရႈမလွ
ေသေၾကပ်က္စီးၾကသည္ဆို၏။ ထိုသို့ ေသေၾကပ်က္စီးသည္ကိုပင္ ဘတ္တီယာခိလဂီ်ကား ေၾကာက္ရံြ့ျခင္းမရိွေသး။
ဤေဂါတမဘုရားကို ဆံုးမမႈေၾကာင့္ ငါ၏စစ္သားေပါင္းမ်ားစြာ မရႈမလွေသေၾကရေလျပီ။ ထို့ေၾကာင့္ ဤေဂါတမသည္
လူသတ္ဘုရားျဖစ္သာျဖစ္သည္ဟု စြပ္စဲြကာ စစ္သားတို႕၏အေလာင္းအခ်ိဳ႕ကို ဗုဒၶဂယာၿမိဳ႕ရိွေက်ာင္းရာ ေစတီရာတို႕တြင္
ျမဳပ္နံွျပီး၍ အခ်ိဳ႕ကို ဗုဒၶဂယာနွင့္ဂယာအၾကားသို့ ယူေဆာင္ျပီးလွ်င္ ေစတီ၊ ပုထိုးမ်ားမွ ေက်ာက္အုတ္တို႕ျဖင့္ အရိုးဂူဗလီမ်ား
ေဆာက္ထားခဲ့ေလသည္။
ထို့ေၾကာင့္ ၁၁၉၃-ခုႏွစ္ကို ဘီဟီဟာနယ္ေတာင္ပိုင္းရိွိွ ဗုဒၶဘာသာဝင္ရဟန္္း၊ရွင္လူတို႕၏ေသြြးစက္မ်ား ေျမ
ေပၚသို႔က်ခဲ့ရေသာ ႏွစ္သကၠရာဇ္ဟူ၍ မွတ္ယူၾကရေပမည္။္။ ဗုဒၶဘာသာရဟန္းေတာ္မ်ားမွ ယိုစီးခဲ့ရေသာ မ်က္ရည္
စက္နွင့္ေသြးစက္တို႕ကား ဗုဒၶဂယာေျမၾကီးတစ္ခုလံုးကိုနီျမန္းစြတ္စိုေစေလသည္။ ေထာင္ေသာင္းမကေသာ ဘုရား၊ ေက်ာင္း၊
ေစတီပုထိုးတို႕မွာလည္း အနၲိမဘဝသို့က်ေရာက္ကာ ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္မည့္ ဒါယကာမ်ားနွင့္ကင္းေဝးၾကရေလသည္။ ဗုဒၶ
ရွင္ေတာ္ဘုရား၏ဘုရားအျဖစ္သို့ ေရာက္ရိွေတာ္မူရာ အဝိဇဟိတဌာနၾကီးတစ္ခုပင္ ျဖစ္လင့္ကစား သခၤါရဓမၼစက္ကြင္းမွ
မလြတ္ကင္းနိုင္သျဖင့္ ဤကဲ့သို့ မြတ္ဆလင္တို႕၏ဓါး သန္လ်က္စေသာ လက္နက္တို႕ျဖင့္ ပ်က္စီးျခင္းသို့ ေရာက္ရပါတကားဟု
သံေဝဂယူၾကပါကုန္။ ဤ အေၾကာင္းအတၳဳပၸတၱိကို ထုတ္ေဖၚကာ ေရးသားလိုက္ရေသာ ကြ်နု္ပ္သည္ ယခုေရးဆဲေသာခဏ
၌ပင္လွ်င္ အခဲမေၾကျဖစ္မိ၏။ ေၾကကဲြဝမ္းနည္းမိပါ၏။ ဗုဒၶဘာသာဝင္ သူေတာ္စင္အေပါင္းတို႕အဖို့ အထူးနာက်ည္းဖြယ္
ေကာင္းလွေတာ့၏။
ဒုတိယတစ္ဖန္ အဆိုပါ ဘတ္တီယာခိလဂီ်သည္ ခရစ္ ၁၁၉၇-ခုနွစ္၊ ဇန္နဝါရီလတြင္ မဂဓေနျပည္ေတာ္သို့
ဝင္ေရာက္တိုက္ခိုက္ျပန္ေလရာ ေရွးကကဲ့သို႕ပင္ ဟိႏၵဴနွင့္ဗုဒၶဘာသာနွစ္ရပ္စလံုးကို ဖ်က္ဆီးျပန္ေလသည္။ တတိယအၾကိမ္
၁၁၉၉-ခုနွစ္တြင္ မဟာမက္ကုတ္ဘြဒၵိန္သည္ ပါဋလိပုတ္၊ ဗာေဂါလ္ပူရ္စေသာ ဘီဟာနယ္ေျမာက္ဘက္ရိွ ၿမိဳ႕မ်ားမွ
ဝင္ေရာက္တိုက္ခိုက္ျပန္ေလရာ ပါဋလိပုတ္၊ နာလနၵ၊ ရာဇျဂိဳဟ္စေသာ နယ္မ်ားရိွ ဘုရားအေဆာက္အအံုေပါင္းမ်ားစြာ
တို႕နွင့္ ရဟန္းေတာ္ေပါင္းမ်ားစြာတို႕အား သတ္ျဖတ္ဖ်က္ဆီးေလရာ နာလန္မထူနိုင္ေအာင္ ပ်က္စီးရေလေတာ့သတည္း။
ဤသကၠရာဇ္၌ မဂဓတိုင္းေခၚဘီဟာနယ္ၾကီးမွာ မြတ္ဆလင္တို႕လက္ေအာက္သို့ လံုးစံုက်ေရာက္ရေလေတာ့သည္။
၄င္းကုတ္ဘြဒၵိန္သည္ပင္လွ်င္ ဘီဟာနယ္တစ္ခုလံုးကို ပဲြဦးထြက္ဘုရင္ခံအျဖစ္ျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ေလသည္။

ေမဃဝတီဆရာေတာ္ ဦးနာရဒ၏ ဗုဒၶသမိုင္း (သို့မဟုတ္) အမွတ္တရဒိုင္ယာရီစာအုပ္မွ ေကာက္ႏုတ္တင္ျပသည္။

ျမတ္စြာဘုရားသာသနာ ဗုဒၶဂယာကိုမည္သို့မည္ပံုဖ်က္ဆီးခဲ့သည္ဆိုတာကို 

ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္